અમદાવાદ, રાજકોટ,સુરત સહિત દેશના તમામ શહેરોમાં લોકો કામ માટે આવે છે. અહી ભાડાના મકાનમાં રહીને નોકરી ધંધા કરે છે. બહારથી આવેલા લોકોને ઘર ભાડે આપતા પહેલા રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ બનાવવામાં આવે છે. જે સુરક્ષા માટે મહત્વનું માનવામાં આવે છે.
આ એગ્રીમેન્ટમાં અનેક માહિતીઓ હોય છે. જે સુરક્ષા માટે મહત્વની માનવામાં આવે છે. આ એગ્રીમેન્ટમાં અનેક પ્રકારની જાણકારીઓ લખેલી હોય છે. પરંતુ આ એગ્રીમેન્ટ એક વર્ષ માટે નહી પરંતુ 11 મહીના માટે બને છે. હવે તમે વિચારી રહ્યા હશો કે, વર્ષમાં 12 મહિના હોય છે તો પછી કેમ 11 મહિના માટે રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ બનાવવામાં આવે છે. આની પાછળ કારણ શું છે?
ભારતીય કાયદામાં ભાડૂઆતો માટે પણ નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે. આમાંના એકમાં ભાડા કરાર સંબંધિત કાયદો પણ શામેલ છે. વર્ષમાં 12 મહિના હોય છે પરંતુ ભારતીય નોંધણી અધિનિયમ, 1908ની કલમ 17(ડી) હેઠળ એક વર્ષથી ઓછા સમય માટે રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ કે પછી લીઝ એગ્રીમેન્ટનું રજિસ્ટ્રેશન કરાવવું જરુરી હોતું નથી.
આનો મતલબ એ છે કે, મકાન માલિક કોઈ પણ રજિસ્ટ્રેશનના 11 મહિનાનું જ રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ બનાવી શકે છે. એટલે કે, ભાડે ઘર આપતી વખતે મકાન માલિક અને ભાડું આતને સબ-રજિસ્ટ્રારની ઓફિસે જઈ દસ્તાવેજો રજિસ્ટર કરાવી અને રજીસ્ટ્રેશન ચાર્જ આપવાની જરુર પડતી નથી.
એક્સપર્ટની વાત માનીએ તો ભારતમાં ભાડાને લઈ કાયદા બનાવવામાં આવ્યા છે. તેમાંથી મોટાભાગના અધિકારો ભાડુઆતના પક્ષમાં રાખવામાં આવ્યા છે. ત્યારે જો કોઈ ભાડુઆતનો મકાનમાલિક સાથે વિવાદ થઈ જાય છે. તે મકાનમાલિક ભાડુઆત પાસે સંપત્તિ ખાલી કરાવવા માંગે છે, તો તેના માટે આ મુશ્કિલ કામ હોય છે.
થોડી જ ભૂલના કારણે સંપત્તિના માલિકને પોતાની સંપત્તિ માટે કાનુની લડાઈ લડવી પડે છે.આ મોટું કારણ છે કે, 11 મહીનાની નોટરી રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ બનાવવામાં આવે છે અને આ કાયદેસર રીતે માન્ય છે.
જો કોઈ વિવાદ ઊભો થાય, તો કરારને પુરાવા તરીકે રજૂ કરી શકાય છે. (Rent Tenancy Act) એકટમાં જો ભાડાને લઈ કોઈ વિવાદ થાય તો આ મામલો કોર્ટમાં જાય છે. તો કોર્ટનો અધિકાર છે કે, ભાડું ફિક્સ કરી દે, પછી મકાન માલિક તેની પાસેથી વધારે ભાડું લઈ શકે નહી.
11 મહિનાનું રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ બનાવવા પાછળનું એક મોટું કારણ અને ફાયદો એ છે કે, આ કરાર માટે સ્ટામ્પ ડ્યુટી અને રજિસ્ટ્રેશન ચાર્જ આપવામાં આવતો નથી. જો રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ એક વર્ષથી ઓછા સમય માટે બનાવવામાં આવ્યો છે. તો તેના પર સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ફરજિયાત નથી.
11 મહિનાનું રેન્ટ એગ્રીમેન્ટ મકાન માલિકના પક્ષમાં હોય છે. રેન્ટ એગ્રીમેન્ટની ફી ભાડૂઆત દ્વારા ચૂકવવાની રહેશે. સામાન્ય રીતે નોટરી રેન્ટ એગ્રીમેન્ટનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવા માટે રૂ. 100 અથવા રૂ. 200ના સ્ટેમ્પ પેપરની જરૂર પડે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
ભાડા કરાર રજીસ્ટર કરાવવાને બદલે, મોટાભાગના મકાનમાલિકો અને ભાડૂઆતો તેને નોટરાઈઝ કરાવે છે. તેમાં ભાડાના મકાન, ફ્લેટ, રૂમ વગેરેનું સરનામું, વર્તમાન સ્થિતિ અને શરતો, બંને પક્ષો અને સાક્ષીઓની સહીઓ શામેલ હોય છે. આ કરાર કોઈપણ પક્ષ દ્વારા ચોક્કસ સમયે સૂચના આપ્યા પછી સમાપ્ત કરી શકાય છે.
છેલ્લે, સૌથી મોટી વાત એ છે કે, 11 મહિનાના ભાડા કરારને કારણે, મકાનમાલિકોને દર વર્ષે 10 ટકા ભાડું વધારવાની તક મળે છે. તે જ સમયે, ભાડૂતોને ઘર પસંદ ન હોય તો તે બદલવાની સ્વતંત્રતા છે.
