કેન્દ્ર સરકારે પેન્શનરો માટે નવી માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે, જે પેન્શન, GPF, ગ્રેચ્યુઈટી અને અન્ય નિવૃત્તિ લાભોમાં સુધારો કરશે. આ માર્ગદર્શિકા 2006 પહેલા નિવૃત્ત થયેલા કર્મચારીઓને વધુ સારા લાભ પ્રદાન કરશે અને પેન્શન પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા લાવશે.
કેન્દ્ર સરકારે તાજેતરમાં પેન્શનરોના હિતમાં 6 માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે, જેના દ્વારા પેન્શન, GPF, ગ્રેચ્યુઈટી અને નવી પેન્શન સિસ્ટમ (NPS) સહિત અન્ય લાભોમાં સુધારો કરવામાં આવશે.
આ દિશાનિર્દેશો ખાસ કરીને એવા પેન્શનરો માટે મહત્વપૂર્ણ છે જેમણે 2006 પહેલા સેવા પૂરી કરી હતી અને વિવિધ વિસંગતતાઓનો સામનો કરી રહ્યા હતા.
આ માર્ગદર્શિકાઓ, પેન્શનરોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાની સાથે, સમાન અને પારદર્શક પેન્શન સિસ્ટમની આશા પણ વધારી છે. ચાલો આ 6 માર્ગદર્શિકાઓ વિશે વિગતવાર જાણીએ.
કેસ 1: પેન્શન રિવિઝન (છઠ્ઠા પગાર પંચ હેઠળ)
2006 પહેલા, પેન્શનરોના પેન્શનમાં ઘણી વિસંગતતાઓ હતી, ખાસ કરીને છઠ્ઠા પગાર પંચ પછી. છેલ્લા પગારના 50% ના આધારે પેન્શનમાં સુધારો કરવાની જોગવાઈ હતી, પરંતુ ઘણા પેન્શનરોએ આક્ષેપ કર્યો હતો કે લઘુત્તમ પગાર બેન્ડના આધારે તેમનું પેન્શન નક્કી કરવામાં આવ્યું નથી.
ઉદાહરણ તરીકે, શ્રી માણિકલાલનું પેન્શન રૂ. 3355 પ્રતિ માસ હતું, જે છઠ્ઠા પગાર પંચ હેઠળ ઘટાડીને રૂ. 7583 કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તેમણે દાવો કર્યો હતો કે પેન્શન રૂ. 8193 હોવું જોઈએ, જે ન્યૂનતમ પે બેન્ડના 50% હતું.
કેન્દ્ર સરકારે માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે કે જેના હેઠળ પેન્શનની ગણતરી બે રીતે કરવામાં આવશે: છેલ્લા પગારના 50% અને લઘુત્તમ પગાર બેન્ડ + ગ્રેડ પેના 50%.
આ સાથે, પેન્શનરોને મહત્તમ અને સમાન પેન્શન મળશે. હાઇકોર્ટે તેના અમલીકરણનો આદેશ પણ આપ્યો હતો, જેનાથી આ માર્ગદર્શિકા અસરકારક બની હતી.
કેસ 2: સેવાનો સમયગાળો અને પેન્શનની પાત્રતા
કેટલાક કર્મચારીઓની સેવાનો સમયગાળો 10 વર્ષથી ઓછો હોય છે, જેના કારણે તેઓ પેન્શન માટે પાત્ર નથી.
ઉદાહરણ તરીકે, શ્રી જગદીશને CISFમાં 9 વર્ષ અને 8 મહિનાની સેવા પછી પેન્શન નકારવામાં આવ્યું હતું. હાઈકોર્ટે આદેશ આપ્યો કે તેમની સેવા 10 વર્ષની ગણવામાં આવે અને તેમને પેન્શનનો લાભ મળવો જોઈએ.
કેન્દ્ર સરકારે નિયમ 49(1) હેઠળ અમુક મહિનાની સેવાને આખા વર્ષ તરીકે ધ્યાનમાં લેવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.
સસ્પેન્શન અથવા પગાર વિના રજાનો સમયગાળો પણ સેવાના સમયગાળામાં સામેલ કરવામાં આવશે. આ સાથે, જે કર્મચારીઓની સેવાનો સમયગાળો 10 વર્ષથી ઓછો છે તેમને પણ પેન્શનનો લાભ મળશે.
કેસ 3: વિલંબિત ચુકવણી પર વ્યાજની જોગવાઈ
ઘણા પેન્શનરોને તેમના નિવૃત્તિ લાભો (પેન્શન, ગ્રેચ્યુઈટી) માં વિલંબનો સામનો કરવો પડે છે, જેના કારણે તેઓ આર્થિક સંકટનો શિકાર બને છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
ચાલો શ્રી ગણપતનો દાખલો લઈએ, જેમને નિવૃત્તિનો લાભ એક વર્ષ મોડો મળ્યો. ટ્રિબ્યુનલ (CAT) એ આદેશ આપ્યો કે તેમને 6% વ્યાજ ચૂકવવામાં આવે.
કેન્દ્ર સરકારે માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે કે જો 3 મહિનાથી વધુ વિલંબ થાય છે, તો 6% વ્યાજ ચૂકવવું ફરજિયાત રહેશે. આ સુનિશ્ચિત કરશે કે પેન્શનરોને તેમના લાભો સમયસર મળે અને વિલંબના કેસોમાં વિભાગીય જવાબદારીમાં વધારો થશે.
કેસ 4: નવી પેન્શન સિસ્ટમ (NPS) વિ જૂની પેન્શન યોજના (OPS)
NPS હેઠળ મૃતક કર્મચારીના કુટુંબ પેન્શન માટે ભંડોળના વિતરણ અને પાત્રતા અંગે ઘણી મૂંઝવણો હતી. ઉદાહરણ તરીકે, મૃતક કર્મચારીની માતાને ફેમિલી પેન્શન માટે લાયક ગણવામાં આવતી ન હતી.
કેન્દ્ર સરકારે માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે કે મૃત કર્મચારીના પરિવારને જૂની પેન્શન યોજના (OPS)નો લાભ મળશે.
જો કોઈ પાત્ર સભ્ય ન હોય, તો NPS ફંડ કાનૂની વારસદારને આપવામાં આવશે. આનાથી મૃત કર્મચારીઓના પરિવારોને સમયસર સહાય મળશે અને NPS અને OPS વચ્ચે સ્પષ્ટતા આવશે.
કેસ 5: જનરલ પ્રોવિડન્ટ ફંડ (GPF) અને ટોચમર્યાદા
જીપીએફમાં વાર્ષિક યોગદાનની મર્યાદા 5 લાખ રૂપિયા નક્કી કરવામાં આવી છે, પરંતુ કેટલાક કર્મચારીઓનું યોગદાન આના કરતાં પણ વધી ગયું છે. તેના પર વ્યાજની સમસ્યા પણ હતી, જે કરપાત્ર હતું.
કેન્દ્ર સરકારે નિર્ણય લીધો છે કે GPF મર્યાદા ઓળંગવા પર વધારાની કપાત રોકી દેવામાં આવશે અને તેના પર વ્યાજ ચૂકવવામાં આવશે, પરંતુ તે કરપાત્ર રહેશે. આનાથી GPF પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા આવશે અને કર્મચારીઓને મર્યાદાની સાચી જાણકારી હશે.
કેસ 6: ગ્રેચ્યુટીની ચુકવણી (અસ્થાયી કર્મચારીઓ માટે)
હંગામી કર્મચારીઓને ગ્રેચ્યુટીની ચૂકવણી અંગે વારંવાર પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. શ્રી આર, અસ્થાયી કર્મચારીએ 28 વર્ષની સેવા પછી ગ્રેચ્યુટીનો દાવો કર્યો.
કેન્દ્ર સરકારે માર્ગદર્શિકા જારી કરી હતી કે કામચલાઉ કર્મચારીઓને પણ તેમના સેવા વર્ષોના આધારે ગ્રેચ્યુટીનો લાભ મળશે. આ સાથે કામચલાઉ કર્મચારીઓને પણ તેમની સેવા દરમિયાન મળેલા અધિકારોનો લાભ મળશે.
