ભારતના અન્ય રાજ્યો કરતાં મધ્યપ્રદેશમાં વધુ નદીઓ વહે છે અને અન્ય રાજ્યો કરતાં અહીં વધુ જંગલો છે. આ સાથે જો તીર્થયાત્રાની વાત કરીએ તો ઉત્તર પ્રદેશ કે ઉત્તરાખંડની સરખામણીમાં અહીં ભલે ઓછા તીર્થસ્થાનો હોય, પરંતુ જે પણ છે, પુરાણોમાં તેને ખૂબ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. જો તમે તીર્થયાત્રાનો પુણ્ય લાભ મેળવવા માંગતા હોવ તો મધ્યપ્રદેશના આ સ્થળોની અવશ્ય મુલાકાત લો.
(1) અમરકંટક
ઈન્દોરથી 741 કિલોમીટર દૂર ભારતના પ્રવાસન સ્થળોમાં અમરકંટક એક પ્રખ્યાત તીર્થસ્થાન અને મનોહર પ્રવાસન સ્થળ છે. અમરકંટક એ ભારતની સાત મુખ્ય નદીઓમાં અનોખી નર્મદાનું મૂળ સ્થાન છે. અહીં ઘણા ધોધ અને તળાવો છે. દૂધધારા, કપિલધારા વગેરે જેવા ઘણા ધોધ છે. પુરાણોમાં આ સ્થાનનો ઉલ્લેખ છે. અહીં અનેક ઋષિઓએ તપસ્યા કરી હતી.
(2) ઓમકારેશ્વર, મહેશ્વર અને મંડલેશ્વર
ઓમકારેશ્વર જ્યોતિર્લિંગનું મંદિર, 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંથી એક, નર્મદા નદીના કિનારે, ઇન્દોર નજીક લગભગ 90 કિલોમીટર દૂર આવેલું છે. ચોમાસામાં અહીંયા પ્રવાસ દરમિયાન નદી અને ઘાટનો નજારો અનેક ગણો સુંદર દેખાય છે. પ્રવાસ દરમિયાન ઐતિહાસિક ઘાટ, પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય ધરાવતા પહાડો, આશ્રમો, ડેમ, બોટિંગ વગેરેનો પણ આનંદ માણી શકાય છે. ઓમકારેશ્વર નજીક રાણી અહિલ્યાબાઈના શહેર મહેશ્વરની મુલાકાત લેવાનું ભૂલશો નહીં. મંડલેશ્વર પણ નજીકમાં આવેલું છે.
(3) ઓરછા:
આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસન સ્થળ અને રામરાજા શહેર ઓરછામાં દરરોજ માત્ર ભારતમાંથી જ નહીં પરંતુ વિદેશમાંથી પણ મોટી સંખ્યામાં પ્રવાસીઓ આવે છે. અહીં ઓરછાના રાજાઓ દ્વારા બનાવવામાં આવેલા ભવ્ય મંદિરો અને સ્મારકો જોવાનું અદ્ભુત છે. ઐતિહાસિક શહેર ઓરછા, જે બેતવા નદીના કિનારે આવેલું છે, તેની સ્થાપના બુંદેલા રાજપૂત પ્રમુખ રુદ્ર પ્રતાપ દ્વારા 16મી સદીમાં કરવામાં આવી હતી.
(4) સાંચી સ્તૂપ:
સાંચી એક એવું સ્થળ છે જે ઐતિહાસિક સ્થળો તેમજ પ્રાકૃતિક સ્થળો માટે જાણીતું છે. સાંચી માત્ર બૌદ્ધ ધર્મને સમર્પિત નથી; અહીં જૈન ધર્મ અને હિંદુ ધર્મ સાથે સંબંધિત પુરાવા છે. મૌર્ય અને ગુપ્તોના સમયમાં વેપાર માર્ગ પર સ્થિત હોવાને કારણે તેનું ઘણું મહત્વ હતું અને આજે પણ છે. સાંચી પોતાના ખોળામાં ઘણો ઈતિહાસ ધરાવે છે.
(5) ચિત્રકૂટ:
ચિત્રકૂટ પાંચ ગામોનું બનેલું છે. તેનો કેટલોક ભાગ ઉત્તર પ્રદેશમાં અને કેટલોક મધ્ય પ્રદેશમાં આવે છે. અહીંના સુંદર પ્રાકૃતિક સ્થળો, વહેતા ધોધ, ગાઢ જંગલો, પક્ષીઓનો કિલકિલાટ અને વહેતી નદીઓ ચોમાસા અને પ્રકૃતિ પ્રેમીઓ માટે સ્વર્ગ સમાન છે. ચિત્રકૂટ મધ્ય પ્રદેશના સતના જિલ્લામાં આવે છે, જ્યારે ચિત્રકૂટ ધામ ઉત્તર પ્રદેશમાં આવે છે.
(6) દેવાસ ટેકરી:
ઈન્દોરથી લગભગ 35 કિલોમીટર દૂર દેવાસ નગરમાં માતાજીની એક નાની ટેકરી છે. આ એક ખૂબ જ સારી આધ્યાત્મિક જગ્યા છે. નવરાત્રી દરમિયાન અહીં લાખો લોકોની ભીડ હોય છે. તેને શક્તિપીઠ પણ કહેવામાં આવે છે. દેવાસમાં, તમે ફરવા અને દર્શનની સાથે પિકનિકનો આનંદ માણી શકો છો. દેવાસથી 5 કિલોમીટર દૂર આવેલા શંકરગઢ, નાગદાહ અને બિલાવલી નામના સ્થળો પણ ફરવા અને પિકનિક માટે આદર્શ સ્થળો છે. અહીં તમે પહાડી પર જવા માટે ટ્રામનો આનંદ પણ લઈ શકો છો.
(7) ઉજ્જૈન મહાકાલ જ્યોતિર્લિંગ:
બાબા મહાકાલનું વિશ્વ પ્રસિદ્ધ જ્યોતિર્લિંગ, 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંથી એક, ઈન્દોરથી લગભગ 60 કિલોમીટર દૂર તીર્થધામ ઉજ્જૈનમાં સ્થિત છે. અહીં ક્ષિપ્રા નદી વહે છે. ઉજ્જૈન એક ખૂબ જ સુંદર શહેર છે જ્યાં હરસિદ્ધિ શક્તિપીઠ, ગઢકાલિકા શક્તિપીઠ અને કાલ ભૈરવનું પ્રાચીન મંદિર છે. અહીં સપ્ત સાગર પણ છે. અહીં ફરવા માટે ઘણી બધી જગ્યાઓ છે. ઉજ્જૈનમાં ઘણા પિકનિક સ્પોટ છે, જેમ કે કાલિયાદેહ પેલેસ, વિષ્ણુ સાગર વગેરે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
(8) નેમાવર:
ઈન્દોરથી 110 કિમી દૂર નર્મદા નદીના કિનારે આવેલું નેમાવર ખૂબ જ પ્રાચીન અને પ્રાકૃતિક સ્થળ છે. અહીં પાંડવોના સમયથી એક વિશાળ શિવ મંદિર છે. અહીં પ્રાચીન જૈન મંદિરો પણ છે. આ જગ્યાએ નર્મદા નદીનું નાભિ છે. અહીં નદીમાં વમળ છે જેની આસપાસ કોઈ જતું નથી. કહેવાય છે કે અહીંથી પાણી અંડરવર્લ્ડમાં જાય છે. નેમાવર નદીની બીજી બાજુએ હરદા નામનું પ્રાચીન નગર છે. આ વિસ્તારમાં ઉદયપુરાના જંગલો છે.
(9) દતિયા ડેટા:
મધ્યપ્રદેશના દાતિયાનમાં બગલામુખીનું પ્રાચીન મંદિર હોવાને કારણે આ શહેરને પવિત્ર માનવામાં આવે છે. પીતામ્બર પીઠ મધ્ય પ્રદેશના દતિયા શહેરમાં આવેલું છે. તેને શક્તિપીઠ પણ માનવામાં આવે છે. અહીં મહાભારત કાળનું વાનખંડેશ્વર શિવ મંદિર આવેલું છે. એવું કહેવાય છે કે માતા બગલામુખી દેવી અને માતા ધૂમવતી દેવીની મૂર્તિઓની સ્થાપના શ્રી સ્વામીજી મહારાજ દ્વારા 1935માં પિતાંબરા પીઠ વિસ્તારમાં કરવામાં આવી હતી. ભારતમાં, મા બગલામુખીના માત્ર ત્રણ મુખ્ય ઐતિહાસિક મંદિરો અને શક્તિપીઠો ગણવામાં આવે છે જે અનુક્રમે દતિયા (મધ્યપ્રદેશ), કાંગડા (હિમાચલ) અને નલખેડા જિલ્લો, શાજાપુર (મધ્યપ્રદેશ)માં છે. ત્રણેયનું પોતપોતાનું અલગ મહત્વ છે.
(10) ખજુરાહોઃ
ખજુરાહોના મંદિરો પણ વિશ્વ પ્રસિદ્ધ છે કારણ કે તેમની બહારની દિવાલો પર અનેક મનમોહક અને આકર્ષક શિલ્પો કામક્રિયાના વિવિધ આસનો દર્શાવે છે. મધ્યપ્રદેશના છતરપુર જિલ્લામાં સ્થિત ખજુરાહોનો ઘણો જૂનો ઈતિહાસ છે. ખજુરાહોમાં, તે તમામ જાતીય શિલ્પો દર્શાવવામાં આવ્યા છે, જે પ્રાચીન લોકો મુક્તપણે કરતા હતા, જેમને ન તો ભગવાનનો ડર હતો કે ન તો ધર્મોની નૈતિકતા. કંડારિયા મહાદેવ મંદિર, 22 મંદિરોમાંનું એક, કામ શિક્ષા માટે પ્રખ્યાત છે. ખજુરાહો પર્યટન સ્થળ હોવા ઉપરાંત મંદિર ગામ તરીકે પણ પ્રખ્યાત છે. અહીંના મંદિરો 1,000 વર્ષથી વધુ જૂના છે અને મધ્ય ભારતના ચંદેલા રાજપૂત રાજાઓ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા હતા.
(11) મૈહર:
જબલપુર શહેરથી આગળ મૈહર નામનું સ્થળ આવે છે. અહીં, વિશ્વ પ્રસિદ્ધ મૈહર ટેકરી પર, મા શારદામાઈનું મંદિર છે જે દેવી કાલીને સમર્પિત છે. : ત્રિકૂટ પર્વત પર સ્થિત માતાના આ મંદિરને મૈહર દેવીનું શક્તિપીઠ કહેવામાં આવે છે. મૈહર એટલે માતાનો હાર. એવું માનવામાં આવે છે કે માતા સતીનો હાર અહીં પડ્યો હતો, તેથી જ તેની ગણતરી શક્તિપીઠોમાં થાય છે. લગભગ 1,063 પગથિયાં ચડ્યા પછી માતાના દર્શન થાય છે. જમણી તરફ નરસિંહ છે અને ડાબી બાજુ ભૈરવ છે અને રક્ષક હનુમાન છે. વિક્રમ સંવત 559 માં અહીં માતા શારદાની મૂર્તિની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
(12) બાવનગજા:
મધ્યપ્રદેશના બરવાની શહેરથી 8 કિમી દૂર સ્થિત આ પવિત્ર સ્થાનમાં જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદેવજી (આદિનાથ)ની 84 ફૂટ ઊંચી પ્રતિમા છે. સાતપુરાની મનોહર પહાડીઓમાં આવેલી આ પ્રતિમા ભૂરા રંગની છે અને તેને એક જ પથ્થરમાંથી કોતરવામાં આવી છે. સેંકડો વર્ષોથી આ દિવ્ય પ્રતિમા અહિંસા અને પરસ્પર સૌહાર્દનો સંદેશ આપી રહી છે. એક શિલાલેખ મુજબ, સંવત 1516 માં, ભટ્ટારકા રતનકીર્તિએ બાવનગજા મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કર્યો અને મોટા મંદિરની નજીક 10 જિનાલયોનું નિર્માણ કર્યું.
ખાસ નોંધ: અમારી વેબાસાઈટ કોઈ પણ પ્રકારે અંધશ્રદ્ધાને પ્રોત્સાહન આપતુ નથી. આ અહેવાલ માત્ર ધાર્મિક માન્યતા અને લોકોમાં પ્રચલિત માન્યતા, રીત રિવાજને આધારે રજૂ કરવામાં આવેલ છે. તમારી લાગણીને દુભાવવાનો અમારો હેતુ નથી.
