વાયુ પ્રદૂષણ માત્ર ફેફસાં નહીં, મગજ માટે પણ ઘાતક! યાદશક્તિ અને વિચારશક્તિ પ્રભાવિત થઈ રહી છે. પ્રદૂષિત હવામાં રહેલા સૂક્ષ્મ કણો મગજમાં રક્ત પ્રવાહ ઘટાડે છે, જેનાથી ડિમેન્શિયા જેવી ગંભીર સમસ્યાઓમાં વધારો કરે છે.
મગજના સ્વાસ્થ્યને લગતી સમસ્યાઓ આરોગ્ય નિષ્ણાતો માટે ગંભીર ચિંતાનો વિષય છે. સમય જતાં તેનો ભય વધતો જાય છે. અભ્યાસોમાં, બગડતી જીવનશૈલી અને ખોરાક સંબંધિત સમસ્યાઓને આનું કારણ માનવામાં આવ્યું છે.
તાજેતરના એક અહેવાલમાં, નિષ્ણાતોની એક ટીમે જણાવ્યું હતું કે સમય જતાં લોકોની વિચારવાની ક્ષમતા ઘટી રહી છે, પુખ્ત વયના લોકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી દરેક વ્યક્તિ તેનો ભોગ બની રહ્યા છે.
આ ઉપરાંત, મોટી સંખ્યામાં લોકોએ યાદશક્તિ ગુમાવવાની ફરિયાદ પણ કરી છે. વૈજ્ઞાનિકોએ મગજ સંબંધિત આ બધી વિકૃતિઓનું મુખ્ય કારણ વધતા વાયુ પ્રદૂષણને શોધી કાઢ્યું છે. બ્રિટનમાં હાથ ધરાયેલા તાજેતરના અભ્યાસમાં, નિષ્ણાતોની એક ટીમે જણાવ્યું હતું કે વૈશ્વિક સ્તરે વાયુ પ્રદૂષણની સમસ્યા ઝડપથી વધી રહી છે.
સામાન્ય રીતે, વાયુ પ્રદૂષણને ફેફસાં અને હૃદયના રોગો માટે જવાબદાર માનવામાં આવે છે પરંતુ સમય જતાં તે મગજના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ખતરનાક સાબિત થઈ રહ્યું છે. થોડા સમય માટે પણ પ્રદૂષિત હવા શ્વાસમાં લેવાથી તમારી યાદશક્તિ અને વિચારવાની ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર પડી શકે છે.
વાયુ પ્રદૂષણનું વધતું સ્તર મગજ માટે સારું નથી.
બર્મિંગહામ અને માન્ચેસ્ટર યુનિવર્સિટીના સંશોધકો દ્વારા કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે વાયુ પ્રદૂષણનું વધતું સ્તર, ખાસ કરીને PM 2.5 ના સંપર્કમાં આવવાથી, તમારા સ્વાસ્થ્ય પર ઘણી નકારાત્મક અસરો થઈ શકે છે.
પીએમ ૨.૫ એ વાયુ પ્રદૂષણનો ઘટક છે જે સ્વાસ્થ્યને સૌથી વધુ નુકસાન પહોંચાડે છે. આંકડા દર્શાવે છે કે વર્ષ 2015 માં, વાયુ પ્રદૂષણને કારણે થતી સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત પ્રતિકૂળ અસરોએ લગભગ 42 લાખ લોકોના જીવ લીધા હતા. તેને ફક્ત શ્વાસ લેવાની કે ફેફસાની સમસ્યાઓ સાથે જોડવું યોગ્ય નથી, તે તમારા મગજના કાર્યને પણ અસર કરી રહ્યું છે.
લોકોને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે.
જે લોકો પ્રદૂષિત હવાના સંપર્કમાં રહે છે તેમને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં અને તેમની લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં વધુ મુશ્કેલી પડી શકે છે. માનસિક વિક્ષેપની આ સ્થિતિ રોજિંદા કાર્યો પર પણ ઊંડી અસર કરી શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
આ અભ્યાસમાં, સંશોધકોએ 26 પુખ્ત વયના લોકોને બે જૂથોમાં વિભાજિત કર્યા. આમાં, એક જૂથ એવું હતું જે પ્રદૂષિત હવાના સંપર્કમાં રહ્યું જ્યારે બીજા જૂથના લોકોએ સ્વચ્છ હવા શ્વાસ લીધી.
અભ્યાસમાં શું જાણવા મળ્યું?
જ્યારે બંને જૂથોના મગજના કાર્યની તપાસ કરવામાં આવી, ત્યારે જાણવા મળ્યું કે જે લોકો પ્રદૂષિત વિસ્તારોમાં રહેતા હતા તેમને સમય જતાં આત્મ-નિયંત્રણ અને એકાગ્રતાની સમસ્યાઓ વધતી જતી હતી.
નિષ્ણાતોએ તેમના અભ્યાસમાં શોધી કાઢ્યું કે હવામાં હાજર સૂક્ષ્મ કણો, જેને પાર્ટિક્યુલેટ મેટર (PM) કહેવાય છે, તે માનસિક ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર કરે છે. એટલું જ નહીં, થોડા કલાકો માટે પણ PM 2.5 ના સંપર્કમાં રહેવું તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે ઘણી રીતે હાનિકારક હોઈ શકે છે.
WHO શું કહે છે?
વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) એ પણ ભલામણ કરે છે કે હવામાં PM 2.5 નું સ્તર એક દિવસમાં પ્રતિ ઘન મીટર 15 માઈક્રોગ્રામથી વધુ ન હોવું જોઈએ. આ સ્તર આખા વર્ષ દરમિયાન પ્રતિ ઘન મીટર પાંચ માઈક્રોગ્રામથી ઓછું હોવું જોઈએ.
સંશોધન દર્શાવે છે કે વાયુ પ્રદૂષણ (PM 2.5) જ્ઞાનાત્મક ઘટાડાનું કારણ બનીને યાદશક્તિ પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. પ્રદૂષિત હવાના સંપર્કમાં આવતા લોકોમાં ડિમેન્શિયા જેવી ગંભીર મગજની સમસ્યાઓમાં પણ વધારો જોવા મળ્યો છે. પ્રદૂષિત હવામાં રહેલા સૂક્ષ્મ કણો પણ બળતરા વધારી શકે છે અને મગજમાં રક્ત પ્રવાહ ઘટાડી શકે છે, જેનાથી ઘણી ગંભીર આડઅસરોનું જોખમ વધી શકે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
