પાયલોટ બનવાનું સપનું કોણ નથી જોતું પરંતુ સાચી માહિતીના અભાવે ઘણા યુવાનોનું આ સપનું અધૂરું રહી જાય છે. નાગરિક ઉડ્ડયન પ્રધાન કે રામમોહન નાયડુએ તાજેતરમાં જાહેરાત કરી છે કે આગામી વર્ષોમાં દેશને 20,000 થી વધુ પાઇલટ્સની જરૂર પડશે.
ભારતીય ઉડ્ડયન ક્ષેત્ર એ વિશ્વના સૌથી ઝડપથી વિકસતા ઉદ્યોગોમાંનું એક છે, જે આ ક્ષેત્રમાં કારકિર્દીની અમર્યાદિત તકોનું સર્જન કરે છે.
કોમર્શિયલ પાઇલટ શું છે?
વાણિજ્યિક પાઇલોટ્સ તે છે જેઓ એરલાઇન કંપની માટે ઉડાન ભરે છે. તે ઉચ્ચ પગાર અને આકર્ષક કારકિર્દી વિકલ્પ છે, પરંતુ તેના માટે સખત મહેનત અને યોગ્ય તાલીમની જરૂર છે. ઉડ્ડયન ઉદ્યોગની વધતી માંગને ધ્યાનમાં રાખીને, આ ક્ષેત્રમાં લાયક અને પ્રશિક્ષિત પાઇલટ્સની જરૂરિયાત વધી રહી છે.
પાયલોટ બનવા માટે શૈક્ષણિક લાયકાત
જો તમે એવિએશનમાં કરિયર બનાવવા માંગો છો અને પાઈલટ બનવા ઈચ્છો છો તો તમારે સૌથી પહેલા 12મું ધોરણ પાસ કરવું પડશે.
- 12મું વિજ્ઞાન પ્રવાહ પાસ કરવું ફરજિયાત છે.
- ભૌતિકશાસ્ત્ર, રસાયણશાસ્ત્ર અને ગણિત (પીસીએમ) વિષયોમાં સારા ગુણ હોવા આવશ્યક છે.
- કેટલીક સંસ્થાઓમાં ઓછામાં ઓછા 50% થી 60% માર્ક્સ જરૂરી છે.
પાઇલટ બનવા માટે શારીરિક તંદુરસ્તી જરૂરી છે.
પાઇલટ બનવા માટે માત્ર શૈક્ષણિક લાયકાત પૂરતી નથી, પરંતુ શારીરિક તંદુરસ્તી પણ ખૂબ જ જરૂરી છે.
- ઉંમર મર્યાદા: 17 થી 24 વર્ષની વચ્ચે હોવી જોઈએ.
- ઊંચાઈ: ઓછામાં ઓછી 157 સેમી હોવી જોઈએ.
- વજન: શરીરના યોગ્ય પ્રમાણમાં હોવું જોઈએ.
- દૃષ્ટિ: 6/6 અથવા 6/9 સુધી હોવી જોઈએ, જો ચશ્માની જરૂર હોય તો તે મર્યાદિત મર્યાદામાં સ્વીકાર્ય છે.
- સાંભળવાની ક્ષમતા: સંપૂર્ણપણે સારી હોવી જોઈએ.
પાયલોટ બનવાની પ્રક્રિયા
પાયલોટ બનવાની સમગ્ર પ્રક્રિયાને સમજવી જરૂરી છે જેથી કરીને આ કારકિર્દીમાં આગળ વધવા માટે યોજના બનાવી શકાય. આ પ્રક્રિયાને નીચેના તબક્કામાં વહેંચવામાં આવી છે:
(1) 12મા પછી પાયલોટ તાલીમ અભ્યાસક્રમમાં પ્રવેશ
12મા પછી પાઈલટ બનવા માટે તમારે માન્ય એવિએશન એકેડમીમાં એડમિશન લેવું પડશે.
(2) એરલાઇન ટ્રાન્સપોર્ટ પાઇલટ લાઇસન્સ (ATPL) મેળવો
કોમર્શિયલ પાઈલટ બનવા માટે ડીજીસીએ (ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ સિવિલ એવિએશન) પાસેથી લાઇસન્સ મેળવવું ફરજિયાત છે. લાઇસન્સ મેળવવા માટે તમારે આ પરીક્ષણો પાસ કરવા પડશે:
- લેખિત પરીક્ષા: ઉડ્ડયન નિયમો, મેટ્રોલોજી, એર નેવિગેશન વગેરે વિષયો પર આધારિત પરીક્ષા.
- મેડિકલ ટેસ્ટ: DGCA દ્વારા નિર્ધારિત તબીબી પરીક્ષાઓ પાસ કરવી આવશ્યક છે.
- ફ્લાઇટ તાલીમ: 200 કલાકથી વધુ ફ્લાઇટ તાલીમ પૂર્ણ કરવી આવશ્યક છે.
(3) ફ્લાઈંગ સ્કૂલમાં સંપૂર્ણ તાલીમ
તમારે DGCA દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત ફ્લાઈંગ સ્કૂલમાં તાલીમ લેવી પડશે. ભારતમાં કેટલીક મુખ્ય ઉડતી શાળાઓ છે:
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
- ઇન્દિરા ગાંધી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એરોનોટિક્સ, કોચી
- ઈન્દિરા ગાંધી ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ એરોનોટિક્સ, ચંદીગઢ
- રાજીવ ગાંધી એવિએશન એકેડમી, હૈદરાબાદ
- કેપ્ટન ગોપી એવિએશન, બેંગલુરુ
- IGRUA (ઇન્દિરા ગાંધી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એરોનોટિક્સ), અમેઠી
પાઇલટ બનવા માટે જરૂરી દસ્તાવેજો
- 10 અને 12ની માર્કશીટ
- ઉંમર પ્રમાણપત્ર
- પાસપોર્ટ
- મેડિકલ સર્ટિફિકેટ (DGCA દ્વારા પ્રમાણિત)
- એર કેડેટ એપ્ટિટ્યુડ ટેસ્ટ (CPSS) પાસ કરેલ હોવો જોઈએ.
પાયલોટ બનવા માટેનો સમય અને ખર્ચ
પાયલોટ બનવાની પ્રક્રિયામાં સામાન્ય રીતે 3 થી 4 વર્ષનો સમય લાગે છે. આ કોર્સ ખર્ચાળ છે અને તેની કિંમત 30 લાખથી 50 લાખ રૂપિયાની વચ્ચે હોઈ શકે છે. જો કે, કેટલીક એરલાઇન્સ શિષ્યવૃત્તિ અને શિક્ષણ લોનની સુવિધા પણ પૂરી પાડે છે
ઉડ્ડયન ક્ષેત્રે કારકિર્દીની તકો
એકવાર તમે પાઇલોટ લાઇસન્સ મેળવી લો, પછી ઘણા કારકિર્દી વિકલ્પો ઉપલબ્ધ છે:
- કોમર્શિયલ એરલાઈન્સઃ તમે ઈન્ડિગો, એર ઈન્ડિયા, સ્પાઈસજેટ, ગોએર જેવી એરલાઈન્સમાં પાઈલટ બની શકો છો.
- કાર્ગો પાઈલટઃ FedEx, Blue Dart જેવી કંપનીઓમાં કાર્ગો પાઈલટ બનવાની તક છે.
- પ્રાઈવેટ જેટ પાઈલટઃ બિઝનેસ ટાયકુન અને મોટી કંપનીઓના પ્રાઈવેટ જેટ માટે કામ કરી શકે છે.
- ડિફેન્સ પાઈલટઃ ઈન્ડિયન એરફોર્સ, નેવી, આર્મી એવિએશનમાં પાઈલટ બની શકે છે.
