Income Tax Filing 2025: દર વર્ષની જેમ આ વખતે પણ આવકવેરા રિટર્ન (ITR) ફાઇલ કરવાનો સમય નજીક છે. પરંતુ આ વખતે કેટલાક મોટા ફેરફારો અને નવી જોગવાઈઓ લાગુ થવા જઈ રહી છે.
જે દરેક કરદાતા માટે સમજવી મહત્વપૂર્ણ છે. જો તમે પણ નોકરી કરતા હો, અથવા કોઈપણ રીતે આવક પર કર ચૂકવો છો તો આ નવા નિયમોની જાણકારી સાથે તમે માત્ર કર બચાવી શકશો નહીં પરંતુ રિટર્ન ફાઇલ કરવાનું પણ સરળ બનશે.
2025ના બજેટમાં સરકારે ખાસ કરીને મધ્યમ વર્ગ અને ઓછી આવક ધરાવતા કરદાતાઓને રાહત આપવા માટે ઘણી મોટી જાહેરાતો કરી છે. નાણામંત્રીએ એક નવું ટેક્સ બિલ રજૂ કરવાની પણ વાત કરી છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય કર પ્રણાલીને વધુ સરળ બનાવવાનો છે.
કર મુક્તિ મર્યાદા હવે 4 લાખ રૂપિયા સુધી
નવી કર વ્યવસ્થા હેઠળ કર મુક્તિ મર્યાદા વધારીને 4 લાખ રૂપિયા કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. એટલે કે જો તમારી વાર્ષિક કરપાત્ર આવક 4 લાખ રૂપિયા સુધીની છે, તો તમારે કોઈ ટેક્સ નહીં.
આ ઉપરાંત જો તમારી આવક 4 લાખ રૂપિયાથી ઓછી છે અને તમે ચાલુ ખાતામાં 1 કરોડ રૂપિયાથી વધુ જમા કરાવો છે, જેમાં 2 લાખ રૂપિયાથી વધુનો વિદેશ યાત્રા ખર્ચ અથવા 1 લાખ રૂપિયાથી વધુનો વીજળી ખર્ચ જેવી અન્ય કોઈ નિર્ધારિત શરતો પૂર્ણ કરતા નથી, તો તમારે ITR ફાઇલ કરવાની પણ જરૂર રહેશે નહીં.
12 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર કર મુક્તિ મેળવી શકો!
સંપૂર્ણ કર છૂટની મર્યાદા વધારીને 12 લાખ રૂપિયા કરવાનો પ્રસ્તાવ છે, પરંતુ આ ફક્ત નવા કર રિર્ચન હેઠળના લોકો માટે જ છે. પહેલા આ મર્યાદા 7 લાખ રૂપિયા હતી. એટલે કે, જો તમે નવી કર વ્યવસ્થા પસંદ કરો છો અને તમારી આવક 12 લાખ રૂપિયા સુધીની છે તો તમારે કોઈ કર નહીં. જોકે, આ સુવિધા મેળવવા માટે, તમારે આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવું પડશે.
નવી કર વ્યવસ્થામાં હવે 7 ટેક્સ સ્લેબ
હવે નવી કર વ્યવસ્થા હેઠળ ટેક્સ સ્લેબ વધારીને 7 કરવામાં આવી રહ્યા છે, જેથી દરેક આવક સ્તર માટે કર દર વધુ વાજબી બને અને નવા સ્લેબ કંઈક આના જેવા હશે
- 0 થી 4 લાખ રૂપિયા – કોઈ ટેક્સ નહીં
- 4 લાખ 1થી 8 લાખ – 5% કર
- 8 લાખ 1થી 12 લાખ – 10% કર
- 1થી 16 લાખ સુધી – 15% ટેક્સ
- 16 લાખ રૂ. 1થી 20 લાખ સુધી – 20% ટેક્સ
- 20 લાખ રૂ. 1થી 24 લાખ સુધી – 25% ટેક્સ
- 24 લાખ રૂપિયાથી વધુ 1 – 30% ટેક્સ
અપડેટેડ ITR ફાઇલ કરવાની સમય મર્યાદા હવે 5 વર્ષ
હવે જો તમે સમયસર ITR ફાઇલ ન કરી શક્યા અથવા સુધારેલા રિટર્ન ફાઇલ કરવાની તક ગુમાવી દીધી હોય તો ચિંતા કરવાની કોઈ જરૂર નથી.
સરકારે અપડેટેડ ITR ફાઇલ કરવાની સમય મર્યાદા 3 વર્ષથી વધારીને 5 વર્ષ કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. જેનો અર્થ એ થયો કે હવે તમને તમારા જૂના રિટર્નમાં સુધારો કરવા માટે વધુ સમય મળશે. જોકે, ધ્યાનમાં રાખો કે તમે જેટલું મોડું રિટર્ન ફાઇલ કરશો, તેટલો વધારાનો ટેક્સ અને દંડ તમારે ચૂકવવો પડી શકે છે.
હવે તમને બે ઘર પર કર મુક્તિનો લાભ મળશે
અત્યાર સુધી ફક્ત એક જ ઘર પર કર મુક્તિ મળતી હતી પરંતુ બજેટ 2025 પછી કરદાતાઓ બે ઘર પર પણ કર મુક્તિનો દાવો કરી શકશે. એટલે કે, જો તમારી પાસે બે મિલકતો છે અને તમે તેમાંથી એકમાં રહો છો અને તમને બીજી પાસેથી કોઈ નોંધપાત્ર ભાડું મળતું નથી, તો તમારે તે નજીવી ભાડાની આવક પર કર નહીં.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
આ મુક્તિ ખાસ કરીને એવા લોકો માટે ફાયદાકારક છે જેમની પાસે બે ઘર છે અથવા જેમનું એક ઘર ભાડે આપવામાં આવ્યું નથી.
જૂની કે નવી કર વ્યવસ્થા – કયો પસંદ કરવી?
નવી કર પ્રણાલી સરળ કર સ્લેબ ઓફર કરે છે પરંતુ મુક્તિ અને કપાત માટે ઓછા વિકલ્પો ધરાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન વધારીને રૂ. 75,000 કરવામાં આવ્યું છે પરંતુ અન્ય રોકાણ-આધારિત મુક્તિઓ મર્યાદિત છે.
જ્યારે જૂની કર પ્રણાલીમાં કલમ 80C (રૂ. 1.5 લાખ સુધીની મુક્તિ), 80D (સ્વાસ્થ્ય વીમો), HRA, LTA, હોમ લોન વ્યાજ વગેરે જેવી વધુ કપાત ઉપલબ્ધ છે. જો તમે વધુ રોકાણ કરો છો તો જૂની કર વ્યવસ્થા તમારા માટે ફાયદાકારક બની શકે છે.
આ મહત્વપૂર્ણ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો
- રોકાણ દ્વારા કર બચત: જૂની સિસ્ટમમાં, 80C હેઠળ PPF, ELSS, LIC, FD, સુકન્યા યોજના જેવા વિકલ્પો દ્વારા કર બચાવી શકાતી હતી.
- હોમ લોન વ્યાજ કપાત: કલમ 24(b) હેઠળ, પોતાના ઘર માટે 2 લાખ રૂપિયા સુધીની કપાત માન્ય છે અને ભાડાના ઘર માટે સંપૂર્ણ વ્યાજ રકમ કપાતને પાત્ર છે.
- HRA અને અન્ય ભથ્થાં પર મુક્તિ: જો તમે ભાડાના ઘરમાં રહો છો, તો ભાડાની રસીદ બતાવીને મુક્તિ મેળવી શકાય છે. મુસાફરી, ગ્રેચ્યુઇટી, લીવ એન્કેશમેન્ટ, ફૂડ અને ઇન્ટરનેટ ભથ્થા જેવા અન્ય ભથ્થાઓ પર પણ ડિસ્કાઉન્ટ ઉપલબ્ધ છે.
- સ્વાસ્થ્ય વીમા પર કપાત: કલમ 80D હેઠળ 1 લાખ રૂપિયા સુધીની કપાતનો દાવો કરી શકાય છે.
- મોડા ફાઇલ કરવા પર દંડ: 5 લાખ રૂપિયાથી ઓછી આવક પર 1,000 રૂપિયા અને 5 લાખ રૂપિયાથી વધુ આવક પર 5,000 રૂપિયા સુધીનો દંડ વસૂલવામાં આવી શકે છે.
