હાઇડ્રોસેફાલસ (Hydrocephalus) એક ગંભીર ન્યુરોલોજીકલ સ્થિતિ (Neurological condition) છે જેમાં મગજમાં વધુ પડતું પ્રવાહી (સેરેબ્રલ સ્પાઇનલ ફ્લુઇડ) એકઠું થાય છે. આ પ્રવાહી મગજની અંદરના વેન્ટ્રિકલ્સ (પોલાણ) ને ભરી દે છે, જેનાથી મગજ પર દબાણ વધે છે.
આ સમસ્યા નવજાત શિશુથી લઈને વૃદ્ધ વ્યક્તિ સુધી કોઈપણ ઉંમરના કોઈપણ વ્યક્તિને થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, તેના લક્ષણો જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે. આની મદદથી યોગ્ય સમયે સારવાર શરૂ કરીને ગંભીર પરિસ્થિતિઓથી બચી શકાય છે.
હાઇડ્રોસેફાલસ (Hydrocephalus) શું છે?
મગજના પ્રવાહી (CSF)નો પ્રવાહ બંધ થઈ જાય છે અથવા વધુ પડતો વહેવા લાગે છે ત્યારે હાઇડ્રોસેફાલસ થાય છે. આ પ્રવાહી મગજ અને કરોડરજ્જુનું રક્ષણ કરે છે, જેનું સ્તર ઈજા, ચેપ, ગાંઠ અથવા સ્ટ્રોક પછી બગડી શકે છે. ક્યારેક આ સમસ્યા જન્મ સમયે થાય છે.
મગજમાં પાણી ભરાઈ જવાના 5 લક્ષણો
– વારંવાર અને તીવ્ર માથાનો દુખાવો, ખાસ કરીને સવારે, હાઇડ્રોસેફાલસનું પ્રારંભિક સંકેત હોઈ શકે છે. આ દુખાવો મગજ પર વધતા દબાણને કારણે થાય છે.
– માથાના દુખાવાની સાથે ઉબકા અને ઉલટી પણ સામાન્ય લક્ષણો છે. આ મગજમાં પ્રવાહીનું દબાણ સામાન્ય કરતા વધારે હોવાનો સંકેત હોઈ શકે છે.
– મગજ પર દબાણ વધવાથી આંખોની ચેતાઓ પર અસર થઈ શકે છે, જેના કારણે ઝાંખી દ્રષ્ટિ, બેવડી દ્રષ્ટિ અથવા આંખોની કીકીમાં અસામાન્યતાઓ થઈ શકે છે.
– વ્યક્તિની ચાલવાની રીતમાં ફેરફાર થઈ શકે છે, પગ ભારે લાગવા લાગે છે અથવા સંતુલન જાળવવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે. આ નિશાની હાઇડ્રોસેફાલસનું લક્ષણ હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને વૃદ્ધોમાં.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
– વ્યક્તિની વિચારવાની અને સમજવાની ક્ષમતા પર અસર થઈ શકે છે. વર્તનમાં અચાનક ફેરફાર, ચીડિયાપણું કે ભૂલી જવાની લાગણી હાઇડ્રોસેફાલસના લક્ષણો હોઈ શકે છે.
તાત્કાલિક સારવાર શા માટે જરૂરી છે?
હાઇડ્રોસેફાલસની સારવાર સર્જરી અથવા શન્ટ સિસ્ટમની મદદથી સમયસર કરી શકાય છે. જો તેના કોઈપણ લક્ષણો ચાલુ રહે, તો તાત્કાલિક ચેકઅપ કરાવો, વિલંબથી મગજને કાયમી નુકસાન થઈ શકે છે અને મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
