જોકે આ છોડ દરેક જગ્યાએ જોવા મળે છે, પરંતુ તેના ઉપયોગ વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે, તેથી અમે તમને તેના ઉપયોગ વિશે માહિતી આપી રહ્યા છીએ. આક-આર્કના છોડ સૂકા, ઉજ્જડ અને ઉંચા પ્રદેશોમાં લગભગ દરેક જગ્યાએ જોવા મળે છે.
આક-આર્કના છોડ વિશે સામાન્ય સમાજમાં એક ગેરસમજ છે કે આકનો છોડ ઝેરી છે અને તે મનુષ્યો માટે ઘાતક છે. આમાં ચોક્કસ સત્ય છે કારણ કે આયુર્વેદ સંહિતામાં પણ તેને પેટા-વિષોમાં ગણવામાં આવ્યું છે.
જો તેનું વધુ માત્રામાં સેવન કરવામાં આવે તો વ્યક્તિ ઉલટી અને ઝાડા કરીને યમરાજના ઘરે જઈ શકે છે. આકના રાસાયણિક તત્વોનું વિશ્લેષણ કરતા જાણવા મળ્યું છે કે એમાયરિન, ગિગ્ન્ટીઓલ અને કેલોટ્રોપિઓલ ઉપરાંત, મદાર આલ્બાન અને લવચીક આલ્કલી પણ તેના મૂળ અને દાંડીમાં ઓછી માત્રામાં જોવા મળે છે.
દૂધમાં ટ્રિપ્સિન, યુકેરાઇન, કેલોટ્રોપિન અને કેલોટોક્સિન તત્વો જોવા મળે છે. આકનો રસ કડવો, તીખો, ગરમ સ્વભાવનો છે, વાત-કફ, કાનનો દુખાવો, કૃમિ, હરસ, ઉધરસ, કબજિયાત, પેટના રોગો, ચામડીના રોગો, સંધિવા, સોજો દૂર કરે છે.
તેનાથી વિપરીત, જો આકનું સેવન યોગ્ય માત્રામાં, યોગ્ય રીતે, બુદ્ધિશાળી ડૉક્ટરની દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવે, તો તે ઘણા રોગોમાં ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તેનો દરેક ભાગ ઔષધ છે, દરેક ભાગ ઉપયોગી છે અને તે સૂર્ય જેવો તીક્ષ્ણ, પારાની જેમ તેજસ્વી અને ઉત્તમ છે અને તેમાં દૈવી રાસાયણિક ગુણધર્મો છે.
તેનું સ્વરૂપ, રંગ, ઓળખ:
આ છોડ આકૂઆ એક ઔષધીય છોડ છે. તેને મદાર, મંદાર, આક, આર્ક પણ કહેવામાં આવે છે. તેનું ઝાડ નાનું છે અને તેમાં છત્ર છે. પાંદડા વડના ઝાડના પાંદડા જેવા જાડા છે. સફેદ રંગવાળા લીલા પાંદડા પાકે ત્યારે પીળા થઈ જાય છે.
તેનું ફૂલ સફેદ છે અને તેમાં નાની છત્ર છે. ફૂલ પર રંગબેરંગી ફોલ્લીઓ છે. ફળો કેરી જેવા હોય છે અને તેમાં કપાસ હોય છે. આકની ડાળીઓમાંથી દૂધ નીકળે છે. તે દૂધ ઝેરનું કામ કરે છે. ઉનાળામાં આક રેતાળ જમીન પર ઉગે છે. વરસાદની ઋતુમાં વરસાદ પડે ત્યારે તે સુકાઈ જાય છે.
તેના 9 અદ્ભુત ફાયદા:
ખાંડ અને ફૂલેલું પેટ: આકના છોડના પાનને ઊંધું કરો (ઉલટું એટલે કે પાનનો ખરબચડો ભાગ) અને તેને પગના તળિયા પર મૂકો અને મોજાં પહેરો. સવારે અને આખો દિવસ તેને છોડી દો અને રાત્રે સૂતી વખતે તેને કાઢી નાખો. એક અઠવાડિયામાં તમારું ખાંડનું સ્તર સામાન્ય થઈ જશે. ઉપરાંત, ફૂલેલું પેટ પણ ઓછું થાય છે.
ઘા: આકનો દરેક ભાગ એક દવા છે, દરેક ભાગ ઉપયોગી છે. તે સૂર્યની જેમ તીક્ષ્ણ અને તેજસ્વી છે અને તેમાં પારાની જેમ સારા અને દૈવી રાસાયણિક ગુણધર્મો છે. કેટલીક જગ્યાએ, તેને ‘વનસ્પતિગત પારો’ પણ કહેવામાં આવે છે. આકના નરમ પાંદડાને મીઠા તેલમાં બાળીને સોજાવાળા અંડકોષ પર બાંધવાથી સોજો દૂર થાય છે. અને કડવા તેલમાં પાંદડાને બાળીને ગરમ ઘા પર લગાવવાથી ઘા મટે છે.
ખાંસી: તેના નરમ પાંદડાના ધુમાડાથી પાઈલ્સ મટે છે. આકના પાંદડાને ગરમ કરીને બાંધવાથી ઈજા મટે છે. સોજો દૂર થાય છે. કાળા મરીને પીસીને આકના મૂળના પાવડરમાં ભેળવીને નાની નાની ગોળીઓ બનાવી ખાંસી મટાડવાથી ખાંસી મટે છે.
માથાનો દુખાવો: આકના મૂળની રાખમાં કડવું તેલ ભેળવીને લગાવવાથી ખંજવાળ મટે છે. આકની સૂકી લાકડી લઈને તેને એક બાજુથી બાળી નાખો અને બીજી બાજુથી તેનો ધુમાડો નાકમાં જોરથી શ્વાસમાં લો, માથાનો દુખાવો તરત જ મટે છે.
શરદીનો તાવ મટે છે: આકના મૂળને પાણીમાં ઘસીને લગાવવાથી નખનો રોગ મટે છે. આકના મૂળને છાંયડામાં સુકવીને પીસી લો, તેમાં ગોળ ભેળવીને ખાઓ અને શરદીનો તાવ મટે છે.
સંધિવા: આકના મૂળના 2 સીર લો અને તેને 4 સીર પાણીમાં ઉકાળો. જ્યારે અડધું પાણી બાકી રહે, ત્યારે મૂળ કાઢીને 2 સીર ઘઉં પાણીમાં છોડી દો. જ્યારે તે બળતું નથી, ત્યારે તેને સુકવીને ઘઉંનો લોટ બનાવી લો. લોટનો ચોથો કિલો રોટલી અથવા રોટલી બનાવો. તેમાં ગોળ અને ઘી ઉમેરીને દરરોજ ખાઓ. આનાથી સંધિવા મટે છે. ઘણા દિવસોનો સંધિવા 21 દિવસમાં મટે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
પાઇલ્સ મસા: આકનું દૂધ પગના અંગૂઠા પર લગાવવાથી આંખમાં દુખાવો મટે છે. તેને પાઇલ્સ મસા પર લગાવવાથી મસા મટે છે. ભમરીના ડંખ પર લગાવવાથી દુખાવો થતો નથી. તેને ઈજા પર લગાવવાથી ઈજા શાંત થાય છે.
ખરેલા વાળ: વાળ ખરેલા સ્થાન પર આકનું દૂધ લગાવવાથી વાળ ફરીથી ઉગે છે. પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે તેનું દૂધ આંખોમાં ન જવું જોઈએ નહીં તો આંખોને નુકસાન થાય છે. ઉપરોક્ત કોઈપણ ઉપાય તમારી પોતાની જવાબદારી પર કાળજીપૂર્વક કરો.
પાઇલ્સ: આકના નરમ પાંદડામાં પાંચેય ક્ષાર સમાન માત્રામાં લો, તેમાં ચોથા ભાગનું તલનું તેલ અને સમાન માત્રામાં લીંબુનો રસ ઉમેરો અને વાસણને કપડા અને માટીથી ઢાંકીને આગ પર મૂકો. જ્યારે પાંદડા બળી જાય, ત્યારે બધી વસ્તુઓ કાઢીને પીસી લો અને બાજુ પર રાખો. આમાંથી 500 મિલિગ્રામથી 3 ગ્રામ ગરમ પાણી, છાશ અથવા આલ્કોહોલ સાથે જરૂર મુજબ લેવાથી મોટી પાઇલ્સ મટે છે.
સાંધાના દુખાવા માટે: આકનું ફૂલ, સૂકું આદુ, કાળા મરી, હળદર અને નાગરમોથા સમાન માત્રામાં લો. તેમને પાણી સાથે બારીક પીસીને ચણાના કદની ગોળીઓ બનાવો. સવાર-સાંજ પાણી સાથે 2 ગોળીઓ લો.
દાદ: આકના દૂધને તલના તેલમાં હળદર સાથે ઉકાળીને દાદ કે ખરજવા પર લગાવવાથી ફાયદો થાય છે.
બહેરાશ: આકના પાંદડા પર ઘી લગાવો, તેને આગ પર ગરમ કરો અને તેનો રસ નિચોવી લો. આ રસને થોડું ગરમ કરીને દરરોજ કાનમાં નાખવાથી કાનની બહેરાશ દૂર થાય છે.
ખીલ: હળદરમાં આકનું દૂધ ભેળવીને ખીલ પર લગાવવાથી થોડા દિવસોમાં આરામ મળશે અને ચહેરો ચમકશે.
ખીલ દૂર કરવા: ખીલેલા દાંતના મૂળ પર આકના દૂધના એક કે બે ટીપાં લગાવવાથી દુખાવો સરળતાથી દૂર થાય છે. દુખાતા દાંત પર આકના મૂળનો ટુકડો દબાવવાથી દુખાવો ઓછો થાય છે.
ખંજવાળ: સરસવના તેલમાં આકના 10 સૂકા પાન ઉકાળો અને તેને બાળી નાખો. પછી તેલને ગાળી લો અને ઠંડુ થાય ત્યારે 4 કપૂરની ગોળીઓનો પાવડર સારી રીતે ભેળવીને બોટલમાં ભરી લો. આ તેલ ખંજવાળવાળા શરીરના ભાગો પર દિવસમાં ત્રણ વખત લગાવો. આ ખંજવાળ મટે છે.
તેની હાનિકારક અસરો:
આકનો છોડ ઝેરી છે. આકના મૂળની છાલનો વધુ માત્રામાં ઉપયોગ કરવાથી પેટ અને આંતરડામાં બળતરા, ઉબકા અને ઉલટી પણ થાય છે. તેનું તાજું દૂધ વધુ માત્રામાં આપવું ઝેર જેવું કામ કરે છે. તેથી, તેનો ઉપયોગ કરતી વખતે માત્રાનું ખાસ ધ્યાન રાખો. ઘી અને દૂધનો ઉપયોગ આકના હાનિકારક પ્રભાવોને નાશ કરવા માટે થાય છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
