રાત્રે પગમાં ખેંચાણ એ એક સમસ્યા છે જે તમને તમારી ઊંઘની વચ્ચે જગાડે છે. આ દુખાવો એટલો તીવ્ર હોય છે કે પગને હલાવવામાં પણ તકલીફ પડે છે.
અમેરિકન ફેમિલી ફિઝિશિયન અનુસાર, આ સમસ્યા 60 ટકા પુખ્ત વયના લોકોને અસર કરે છે. તેને “ચાર્લી હોર્સ” પણ કહેવાય છે, તે પગના ગેસ્ટ્રોકનેમિયસ સ્નાયુને અસર કરે છે.
રાત્રે પગમાં ખેંચાણના કારણો
આ સમસ્યાનું ચોક્કસ કારણ જાણી શકાયું નથી, પરંતુ નિષ્ણાતો કેટલાક સંભવિત કારણોની ચર્ચા કરે છે:
નિર્જલીકરણ
શરીરમાં પાણીની ઉણપ (ડિહાઇડ્રેશન) સ્નાયુઓના કાર્યને અસર કરી શકે છે. જ્યારે પાણી ઉપલબ્ધ નથી, ત્યારે સ્નાયુઓ યોગ્ય રીતે કાર્ય કરી શકતા નથી અને ખેંચાણ થાય છે.
ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અસંતુલન
પોટેશિયમ, મેગ્નેશિયમ, કેલ્શિયમ અને સોડિયમ જેવા ઈલેક્ટ્રોલાઈટ્સનું અસંતુલન પણ આ સમસ્યાનું કારણ બની શકે છે. આ તત્વો સ્નાયુઓના સંકોચન અને આરામને નિયંત્રિત કરે છે.
સ્નાયુ થાક
વધુ પડતી કસરત અથવા સ્નાયુઓ પર વધુ પડતા તાણથી પણ ખેંચાણ થઈ શકે છે. લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસી રહેવાથી પણ આ સમસ્યા થઈ શકે છે.
દવાઓની અસર
કેટલીક દવાઓ, જેમ કે હાઈ બ્લડ પ્રેશર અથવા મૂત્રવર્ધક પદાર્થ, ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અસંતુલનનું કારણ બની શકે છે. આ પગમાં ખેંચાણનું જોખમ વધારે છે.
સૂવાની સ્થિતિ
પગને શરીરથી અલગ રાખીને સૂવાથી (પ્લાન્ટર ફ્લેક્સિયન) વાછરડાના સ્નાયુઓને ટૂંકાવે છે, જેનાથી ખેંચાણનું જોખમ વધે છે.
પગના દુખાવાથી છુટકારો મેળવવા ઘરગથ્થુ ઉપાયો
કેટલાક સરળ પગલાં ખેંચાણ દરમિયાન અને પછી રાહત આપી શકે છે:
પગની મસાજ
અસરગ્રસ્ત સ્નાયુને હળવા હાથે ઘસીને માલિશ કરો. આ સ્નાયુ તણાવ ઘટાડે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
સ્ટ્રેચિંગ કસરતો
જો વાછરડામાં ખેંચાણ હોય, તો પગને સીધો કરો અને તેને આગળ અને પાછળ વાળો. હીલ્સ પર ચાલવાથી સ્નાયુઓને પણ રાહત મળે છે.
ગરમ કોમ્પ્રેસ
પીડા ઘટાડવા માટે ગરમ પાણીની બોટલ, ટુવાલ અથવા હીટિંગ પેડ લાગુ કરો. સૂતા પહેલા ગરમ પાણીથી સ્નાન કરવું પણ ફાયદાકારક છે.
લીંબુનો રસ અને ગુલાબી મીઠું
લીંબુના રસમાં વિટામિન સી હોય છે અને ગુલાબી મીઠામાં પોટેશિયમ, મેગ્નેશિયમ જેવા ઈલેક્ટ્રોલાઈટ્સ હોય છે. આને એકસાથે પીવાથી શરીરમાં રહેલી ઉણપ પૂરી થાય છે.
ખેંચાણ અટકાવવાની રીતો
કેટલીક સાવચેતી રાખીને આ સમસ્યાને અટકાવી શકાય છે:
પાણી પીવો
સૂતા પહેલા પૂરતું પાણી પીઓ. ડિહાઇડ્રેશન અટકાવવાથી સ્નાયુઓની તંદુરસ્તી જળવાઈ રહે છે.
સ્ટ્રેચિંગ કરો
સૂતા પહેલા તમારા પગ સીધા કરો અને વાળો. મસાજ કરીને સ્નાયુઓને ઢીલા કરો.
સૂવાની સ્થિતિ
તમારા પગને શરીર સાથે જોડીને સૂવાનો પ્રયાસ કરો. તેનાથી વાછરડાની માંસપેશીઓ પરનો તણાવ ઓછો થશે.
ડૉક્ટર પાસે ક્યારે જાવું?
જો ખેંચાણ વારંવાર થાય છે અથવા તીવ્ર દુખાવો થાય છે, તો ડૉક્ટરની સલાહ લો. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, કિડની અથવા હૃદય રોગ જેવી અંતર્ગત સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ પણ તેનું કારણ બની શકે છે. ડૉક્ટર ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અસંતુલન અથવા દવાઓની અસરો માટે તપાસ કરી શકે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
