તમે ઘણા લોકોને એવું કહેતા સાંભળ્યા હશે કે તેમને પગમાં દુખાવો થાય છે અથવા પગની ઘૂંટીઓમાં દુખાવો થવાની સાથે બળતરા પણ થાય છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આવું કેમ થાય છે? જો નહીં, તો ચાલો આજે અમે તમને આ વિશે જણાવીએ, કારણ કે પગ દ્વારા આપણે ઘણી પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ (Health Warning Signs in Feet), તમારા શરીરમાં કયા વિટામિન કે પોષક તત્વોનો અભાવ છે અને તમે કઈ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનો ભોગ બની રહ્યા છો તે શોધી શકીએ છીએ.
પગમાં સોજો
પગમાં સોજો પણ અનેક પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સૂચવે છે. પગમાં સોજા આવવાના મુખ્ય કારણોમાં લીવર રોગ, હૃદય રોગ, હિમોગ્લોબિનનો અભાવ અને કિડનીનું યોગ્ય રીતે કામ ન કરવું શામેલ હોઈ શકે છે.
પગમાં ઝણઝણાટ અને નિષ્ક્રિયતા આવે છે
ઘણા લોકોને વારંવાર પગમાં સુન્નતાનો અનુભવ થાય છે, જેને કળતર પણ કહેવાય છે. જો આવું ક્યારેક ક્યારેક થાય છે તો ચિંતા કરવાની કોઈ વાત નથી, પરંતુ જો આવું સતત થઈ રહ્યું છે તો તેની પાછળનું કારણ વિટામિન B12 અથવા વિટામિન E ની ઉણપ હોઈ શકે છે.
પગની ઘૂંટીમાં દુખાવો
જો પગની ઘૂંટીમાં દુખાવો ચાલુ રહે, તો તેને હળવાશથી લેવું યોગ્ય નથી કારણ કે તેની પાછળ ઘણા સંભવિત કારણો હોઈ શકે છે. સૌથી પહેલા તપાસ કરવાની વાત એ છે કે યુરિક એસિડનું સ્તર વધારે છે કે નહીં, કારણ કે યુરિક એસિડ વધારે હોવાને કારણે સાંધામાં, ખાસ કરીને પગની ઘૂંટીઓમાં સોજો અને દુખાવાની સમસ્યા સામાન્ય બની જાય છે.
બીજું મુખ્ય કારણ વિટામિન ડીની ઉણપ હોઈ શકે છે, જેના કારણે હાડકાં નબળા પડી જાય છે અને તેમાં સોજો આવવા લાગે છે અથવા દુખાવો થવા લાગે છે. જો તપાસમાં આ બે કારણોની પુષ્ટિ ન થાય, તો કોઈપણ જૂની આંતરિક ઈજા, અસ્થિબંધન તાણ અથવા હળવી હાડકાની ઈજા પણ આ માટે જવાબદાર હોઈ શકે છે, જે સમય જતાં ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી શકે છે.
તેથી, જો પગની ઘૂંટીમાં સતત દુખાવો રહેતો હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી અને જરૂરી પરીક્ષણો કરાવવા જરૂરી છે જેથી યોગ્ય સારવાર સમયસર શરૂ કરી શકાય.
પગ પર કરોળિયાના જાળાના નકશા
ઘણા લોકોના પગમાં પાતળી, વાદળી કે લાલ નસો હોય છે જે કરોળિયાના જાળા જેવી દેખાય છે, જેને કરોળિયાની નસો કહેવાય છે. આ સામાન્ય રીતે ત્વચાની સપાટીની નીચે હોય છે અને દેખાવમાં કરોળિયાના જાળા જેવા હોય છે.
આ પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમ કે એસ્ટ્રોજન હોર્મોનનું વધુ પડતું પ્રમાણ, લીવરનું ખરાબ કાર્ય, રક્ત પરિભ્રમણ ખરાબ હોવું, અથવા લાંબા સમય સુધી ઉભા રહેવાની આદત. આ સમસ્યા સ્ત્રીઓમાં હોર્મોનલ અસંતુલનને કારણે વધુ જોવા મળે છે, ખાસ કરીને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, મેનોપોઝ દરમિયાન અથવા જન્મ નિયંત્રણ ગોળીઓ લેતી વખતે.
જો આ સમસ્યા વધતી રહે અથવા દુખાવો થવા લાગે, તો તમારે ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જ જોઇએ. ઉપરાંત, સ્વસ્થ જીવનશૈલી, યોગ્ય આહાર અને નિયમિત કસરત દ્વારા તેને ઘણી હદ સુધી અટકાવી શકાય છે.
પગની ઘૂંટીઓમાં દુખાવો
આજકાલ એડીમાં દુખાવો ખૂબ જ સામાન્ય સમસ્યા બની ગઈ છે, જે ઘણીવાર લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવા, વધુ પડતું ચાલવા અથવા ખોટા જૂતા પહેરવા સાથે સંકળાયેલી હોય છે, પરંતુ પોષક તત્વોનો અભાવ પણ તેની પાછળનું એક મહત્વપૂર્ણ કારણ હોઈ શકે છે.
કેલ્શિયમની ઉણપ હાડકાંને નબળા બનાવે છે અને તેમાં સૂક્ષ્મ તિરાડો કે સોજો આવવાની શક્યતા વધારે છે. તે જ સમયે, મેગ્નેશિયમ સ્નાયુઓ અને ચેતાના સુગમ કાર્યમાં મદદ કરે છે, જેની ઉણપ ખેંચાણ અથવા દુખાવોનું કારણ બની શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
શરીરમાં કેલ્શિયમના શોષણ માટે વિટામિન ડી જરૂરી છે, અને તેની ઉણપથી હાડકાંમાં સોજો, નબળાઈ અને દુખાવો થાય છે. સતત એડીના દુખાવાને અવગણવું યોગ્ય નથી; જો આવા લક્ષણો દેખાય, તો ડૉક્ટર પાસે તપાસ કરાવવી અને જરૂરી પૂરક અને સંતુલિત આહાર લેવો જરૂરી બની શકે છે.
ફાટેલી એડી
તિરાડ એડી ફક્ત બાહ્ય શુષ્કતા અથવા બેદરકારીનું પરિણામ નથી, પરંતુ ઘણી વખત શરીરમાં આંતરિક પોષણનો અભાવ પણ તેના માટે જવાબદાર હોય છે. વિટામિન B3 (નિયાસિન) અને B7 (બાયોટિન) ની ઉણપને કારણે ત્વચા શુષ્ક, ખરબચડી અને નબળી બની જાય છે, જેના કારણે એડી ફાટી જાય છે.
તેવી જ રીતે, આયર્નની ઉણપ શરીરમાં ઓક્સિજનનો પુરવઠો ઓછો કરે છે, જેનાથી ત્વચાના કોષો નબળા પડે છે. વધુમાં, ઓમેગા-૩ ફેટી એસિડની ઉણપ ત્વચાની કુદરતી ભેજ અને સ્થિતિસ્થાપકતા ઘટાડે છે, જેના કારણે એડી સખત અને તિરાડ પડે છે.
તેથી, લીલા શાકભાજી, બદામ, બીજ અને માછલી વગેરે જેવા સંતુલિત આહાર લેવાથી ત્વચાને અંદરથી પોષણ મળે છે અને એડી સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ મળે છે.
પગમાં ખેંચાણ
પગમાં વારંવાર ખેંચાણ કે ખેંચાણ ફક્ત થાક કે વધુ પડતા ચાલવાનું પરિણામ નથી, પરંતુ તે શરીરમાં સોડિયમ, વિટામિન B12 અને પોટેશિયમ જેવા આવશ્યક પોષક તત્વોની ઉણપને કારણે પણ હોઈ શકે છે.
સોડિયમ શરીરમાં ઇલેક્ટ્રોલાઇટ સંતુલન જાળવી રાખે છે અને તેની ઉણપ સ્નાયુઓના સંકોચન અથવા ખેંચાણનું કારણ બની શકે છે. વિટામિન B12 ની ઉણપ ચેતાના કાર્યને અસર કરે છે, જેના કારણે પગમાં કળતર, નબળાઈ અથવા ખેંચાણ જેવી સમસ્યાઓ થાય છે.
તે જ સમયે, પોટેશિયમ સ્નાયુઓના સંકોચન અને આરામમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, અને તેની ઉણપથી પગના સ્નાયુઓ કડક થઈ જાય છે અને દુખાવો થવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, સંતુલિત આહાર, પૂરતા પાણી અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સનું સેવન જરૂરી છે. જો જરૂર પડે તો, ડૉક્ટર પાસેથી લોહીની તપાસ કરાવીને યોગ્ય પૂરક પણ લઈ શકાય છે.
ઠંડા પગ
જો કોઈ વ્યક્તિના પગ દરેક ઋતુમાં ઠંડા રહે છે, તો તે ફક્ત બહારના તાપમાનને કારણે નથી, પરંતુ તેની પાછળ કેટલીક ગંભીર પોષણની ઉણપ પણ હોઈ શકે છે. આયોડિનની ઉણપ થાઇરોઇડ ગ્રંથિની કામગીરીને અસર કરે છે, જે હાઇપોથાઇરોડિઝમ તરફ દોરી શકે છે.
આ સ્થિતિ શરીરના ચયાપચય દરને ધીમો પાડે છે, જેના કારણે હાથ અને પગમાં ઠંડીનો અનુભવ થાય છે. તે જ સમયે, એનિમિયા, એટલે કે શરીરમાં આયર્નનો અભાવ, લોહીમાં ઓક્સિજનનો પુરવઠો ઘટાડે છે, જેના કારણે પૂરતી ગરમી અને ઉર્જા પૂરી પાડવામાં આવતી નથી, ખાસ કરીને પગ જેવા દૂરના અવયવોને. આ કારણે પગ હંમેશા ઠંડા રહે છે.
જ્યારે આવા લક્ષણો દેખાય છે, ત્યારે આયોડિનયુક્ત ખોરાક (જેમ કે આયોડિનયુક્ત મીઠું, દરિયાઈ શાકભાજી) અને આયર્નયુક્ત ખોરાક (પાલક, દાડમ, ગોળ, વગેરે) લેવાથી ફાયદો થાય છે. જો જરૂર પડે તો, ડૉક્ટર દ્વારા રક્ત પરીક્ષણ કરાવવાની અને પૂરક દવાઓ લેવાની જરૂર પડી શકે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
