જડબાનું કેન્સર, જેને મૌખિક કેન્સર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ગંભીર સ્થિતિ છે જે તમારા મોં, જડબા અથવા ગળામાં ઉદ્ભવી શકે છે. આ કેન્સર કોઈપણ ઉંમરના વ્યક્તિને અસર કરી શકે છે.
જડબાના કેન્સરમાં, જડબાની આસપાસની ત્વચા ફૂલી જાય છે. તે અસામાન્ય રીતે વધવા લાગે છે, જેના કારણે બોલવામાં, ખાવામાં કે ચાવવામાં તકલીફ થાય છે.
આ એક દુર્લભ પ્રકારનું કેન્સર છે જે મોઢાના અન્ય ભાગોમાં, જેમ કે જીભમાં શરૂ થઈ શકે છે અને ફેલાઈ શકે છે. આમાં, ગાંઠ જડબાના હાડકાની અંદર અથવા દાંતની વચ્ચે પણ થઈ શકે છે. ચાલો જાણીએ જડબાના કેન્સરના શરૂઆતના સંકેતો, કારણો અને નિવારણ વિશે.
જડબાના કેન્સરના ચિહ્નો
(૧) દુખાવો
આ કેન્સરનું સૌથી પહેલું અને સામાન્ય લક્ષણ જડબા અથવા મોંમાં સતત દુખાવો છે. આ દુખાવો સમય જતાં વધી પણ શકે છે. જો તમને પેઇનકિલર્સ લીધા પછી પણ દુખાવામાં રાહત ન મળે, તો ચોક્કસપણે ડૉક્ટરની સલાહ લો.
(૨) શ્વાસની દુર્ગંધ
જો યોગ્ય મૌખિક સ્વચ્છતા જાળવવામાં આવી રહી હોય પરંતુ છતાં પણ મોંમાંથી દુર્ગંધ આવતી હોય, તો તેનો અર્થ એ છે કે તમારા મોંમાં ગાંઠ બનવા લાગી હશે. આ ઉપરાંત, ક્યારેક આ લક્ષણ પેશીઓના નુકસાનને કારણે પણ હોઈ શકે છે.
(૩) બોલવામાં મુશ્કેલી
જો તમને બોલવામાં તકલીફ પડતી હોય અથવા અચાનક અમુક શબ્દો બોલવામાં તકલીફ પડતી હોય, તો આ બાબત પર ધ્યાન આપવા જેવી છે. જો તમને પહેલાથી જ બોલવાની સમસ્યા ન હોય તો બોલવામાં તકલીફ એ સામાન્ય લક્ષણ ન હોઈ શકે. શબ્દો ઉચ્ચારવામાં અસમર્થતા એ સૌથી સામાન્ય નિશાની છે.
(૪) ચહેરાના દેખાવમાં ફેરફાર
જેમ જેમ જડબાના કેન્સરનું જોખમ વધે છે, તેમ તેમ ચહેરાનો આકાર પણ બદલાવા લાગે છે. જો ચહેરાના બંધારણમાં કોઈ અસમાનતા હોય કે કોઈ ફેરફાર હોય, તો તમારે તેની તપાસ ચોક્કસપણે કરાવવી જોઈએ. જો અન્ય કોઈ લક્ષણો દેખાતા ન હોય તો પણ, આ નિશાનીને અવગણશો નહીં.
(૫) ખોરાક ચાવવામાં અને ગળી જવાની તકલીફ
જડબાનું કેન્સર રોજિંદા જડબાના કાર્યોમાં દખલ કરી શકે છે. આનાથી ખોરાક ચાવવામાં અને ગળી જવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે. ખાતી વખતે અસ્વસ્થતા અનુભવવી અથવા ગળામાં કંઈક અટવાઈ ગયું હોય તેવું લાગવું એ સારી નિશાની નથી. તેને અવગણશો નહીં.
જડબાના કેન્સરના કારણો
જયપુરના મરુધર ડેન્ટલ સેન્ટરના દંત ચિકિત્સક ડૉ. રિમ્મી શેખાવત કહે છે કે જડબાના કેન્સરના મુખ્ય કારણો ધૂમ્રપાન, દારૂ પીવો અને તમાકુ ચાવવું છે. ઘણી વખત દાંત સાફ કરવાથી પણ લોકોને મોઢાનું કેન્સર થઈ શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
જે લોકો તેનો સતત ઉપયોગ કરે છે, તેમના મોઢાની ત્વચા નબળી પડી જાય છે અને ઘા દેખાવા લાગે છે. જો પેઢાંને નુકસાન થવા લાગે, તો કેન્સરનું જોખમ વધી જાય છે. આ ઉપરાંત, કૌટુંબિક ઇતિહાસ પણ આ કેન્સરનું કારણ બની શકે છે.
જડબાના કેન્સરની સારવાર શું છે?
- ગાંઠ દૂર કરવા માટે સર્જરી કરવામાં આવે છે. આને મેન્ડિબ્યુલેક્ટોમી સર્જરી કહેવામાં આવે છે.
- રેડિયેશન થેરાપીની મદદથી સારવાર કરી શકાય છે.
- કીમોથેરાપી, લક્ષિત ઉપચાર અને ઇમ્યુનોથેરાપી પણ કેન્સરના કોષોને ઓળખવામાં અને નાશ કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
જડબાના કેન્સર માટે નિવારક પગલાં
- તમાકુ અને દારૂનું સેવન ન કરો.
- સ્વસ્થ આહાર લો.
- તમાકુ યુક્ત પાન ખાશો નહીં.
- સોપારી ઓછી ચાવો.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
