દરેક વ્યક્તિ મોટા થાય તેમ નાણાકીય અસ્થિરતાની ચિંતા કરે છે. ખાસ કરીને નિવૃત્તિ પછી જ્યારે આવકનો કોઈ કાયમી સ્ત્રોત બચતો નથી, ત્યારે મજબૂત રોકાણ યોજના હોવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે.
આ જરૂરિયાતને ધ્યાનમાં રાખીને, સરકારે રાષ્ટ્રીય પેન્શન સિસ્ટમ (NPS) શરૂ કરી, જે આજે દેશમાં એક લોકપ્રિય નિવૃત્તિ યોજના બની ગઈ છે.
NPS શું છે?
NPS 1 જાન્યુઆરી 2004 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. અગાઉ તે ફક્ત સરકારી સેવામાં નવા નિયુક્ત કર્મચારીઓ (સશસ્ત્ર દળો સિવાય) માટે લાગુ પડતું હતું. પરંતુ ૧ મે ૨૦૦૯ થી, તે દેશના તમામ નાગરિકો માટે સ્વેચ્છાએ ખુલ્લું મૂકવામાં આવ્યું, અસંગઠિત ક્ષેત્રના કામદારો માટે પણ.
આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય નિવૃત્તિ પછી નિયમિત આવક સુનિશ્ચિત કરવાનો અને લોકોમાં બચત કરવાની ટેવને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
NPS ની મુખ્ય વિશેષતાઓ
પરમેનન્ટ રિટાયરમેન્ટ એકાઉન્ટ નંબર (PRAN): દરેક રોકાણકારને એક અનોખો PRAN નંબર આપવામાં આવે છે, જે આજીવન માન્ય હોય છે અને ભારતમાં ગમે ત્યાંથી તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
બે પ્રકારના ખાતા
ટિયર 1 ખાતું: ઉપાડ માટે ચોક્કસ શરતો સાથે ફરજિયાત નિવૃત્તિ બચત ખાતું.
ટિયર 2 ખાતું: એક વૈકલ્પિક બચત ખાતું જે કોઈપણ સમયે ઉપાડી શકાય છે પરંતુ કર લાભો આપતું નથી.
NPS માંથી ઉપાડના નિયમો
જો NPSમાં જમા કરાયેલ કુલ રકમ ₹5 લાખથી ઓછી હોય, તો રોકાણકારો એક સાથે 100% રકમ ઉપાડી શકે છે. પરંતુ જો આ રકમ ₹ 5 લાખથી વધુ હોય, તો ઓછામાં ઓછી 40% રકમ માટે વાર્ષિકી (માસિક પેન્શન આપતી યોજના) ખરીદવી ફરજિયાત છે અને બાકીની 60% રકમ એકસાથે ઉપાડી શકાય છે.
₹1 લાખનું માસિક પેન્શન મેળવવા માટે કેટલું રોકાણ જરૂરી છે?
જો કોઈ વ્યક્તિ 30 વર્ષની ઉંમરે NPSમાં રોકાણ કરવાનું શરૂ કરે છે અને 60 વર્ષની ઉંમર સુધી રોકાણ ચાલુ રાખે છે, તો તેણે ₹1 લાખનું માસિક પેન્શન મેળવવા માટે દર મહિને ₹30,000નું રોકાણ કરવું પડશે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
- કુલ રોકાણ સમયગાળો: ૩૦ વર્ષ
- કુલ રોકાણ રકમ: ₹72 લાખ
- અંદાજિત વળતર (૧૦% વાર્ષિક): ₹૩.૮૪ કરોડ
- કુલ ભંડોળ: ₹૪.૫૬ કરોડ
- વાર્ષિકીમાં રોકાણ (૪૦%): ₹૧.૮૨ કરોડ
- એકંદર ઉપાડ: ₹2.74 કરોડ
- અંદાજિત માસિક પેન્શન: ₹1 લાખ (6% વાર્ષિકી વળતર પર આધારિત)
કર મુક્તિ
આવકવેરા કાયદાની કલમ 80CCD(1) હેઠળ NPSમાં રોકાણ ₹1.5 લાખ સુધીની કપાત માટે પાત્ર છે. વધુમાં, કલમ 80CCD(1B) હેઠળ ટિયર 1 ખાતામાં કરવામાં આવેલા ₹50,000 સુધીના રોકાણ પર વધારાની કપાતનો લાભ મેળવી શકાય છે.
