આપણું શરીર એક અદ્ભુત મશીન છે, અને કિડની તેના સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાગોમાંનું એક છે. આપણી કિડની જ આપણા લોહીમાંથી ઝેરી પદાર્થો અને વધારાનું પાણી ફિલ્ટર કરે છે, બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરે છે અને હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે.
જો આ કિડની યોગ્ય રીતે કામ ન કરે, તો શરીરમાં ધીમે ધીમે ઝેરી પદાર્થો એકઠા થવા લાગે છે, જે એક જીવલેણ રોગ – ક્રોનિક કિડની ડિસીઝ (CKD) તરફ દોરી જાય છે.
આ રોગ શાંતિથી વધે છે અને લોકો ઘણીવાર તેના શરૂઆતના લક્ષણોને અવગણે છે, જે પરિસ્થિતિને વધુ ખરાબ બનાવે છે. જો તમને તમારા શરીરમાં આ 5 ખતરનાક સંકેતો દેખાય છે, તો ભૂલથી પણ તેને અવગણશો નહીં – કારણ કે તે તમારા જીવન પર અસર કરી શકે છે!
ક્રોનિક કિડની ડિસીઝ (CKD) શું છે?
ક્રોનિક કિડની ડિસીઝ (CKD), જેને હિન્દીમાં ‘ક્રોનિક કિડની ડિસીઝ’ અથવા ‘કિડની ડિસીઝ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ગંભીર રોગ છે જેમાં આપણી કિડની સમય જતાં ધીમે ધીમે બગડે છે અને લોહી સાફ કરવાની ક્ષમતા ગુમાવે છે.
જ્યારે કિડની 3 મહિનાથી વધુ સમય સુધી યોગ્ય રીતે કામ કરતી નથી, ત્યારે તેને CKD માનવામાં આવે છે. ધીમે ધીમે, શરીરમાં ઝેરી પદાર્થો એકઠા થવા લાગે છે, જે આખા શરીરને નુકસાન પહોંચાડે છે.
કિડની ફેલ્યોરના 5 ખતરનાક સંકેતો જે તમારે જાણવા જોઈએ:
૧. ખૂબ થાક લાગવો અને ઊંઘ ન આવવી (થાક અને ઊંઘની સમસ્યાઓ):
આવું કેમ થાય છે: જ્યારે કિડની યોગ્ય રીતે કામ કરતી નથી, ત્યારે લોહીમાં ઝેરી તત્વો એકઠા થવા લાગે છે. આ ઝેરી તત્વો થાક અને નબળાઈનું કારણ બને છે.
ઉપરાંત, કિડની લાલ રક્તકણો (RBC) ના નિર્માણ માટે જરૂરી હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરવામાં પણ મદદ કરે છે. તેમની ઉણપ એનિમિયાનું કારણ બને છે, જે થાક વધારે છે. આને કારણે, વ્યક્તિ રાત્રે યોગ્ય રીતે સૂઈ શકતો નથી.
૨. શુષ્ક, ખંજવાળવાળી ત્વચા:
આવું કેમ થાય છે: સ્વસ્થ કિડની શરીરમાંથી ખનિજો અને વધુ પડતા ફોસ્ફરસ જેવા કચરાના પદાર્થો દૂર કરે છે. જ્યારે કિડનીને નુકસાન થાય છે, ત્યારે આ પદાર્થો એકઠા થવા લાગે છે, જેના કારણે ત્વચામાં શુષ્કતા, ખંજવાળ અને ફોલ્લીઓ થાય છે.
૩. પેશાબ કરવાની આદતોમાં ફેરફાર:
આવું કેમ થાય છે: પેશાબમાં ફેરફાર એ કિડનીની સમસ્યાઓના સૌથી સામાન્ય લક્ષણોમાંનું એક છે.
વારંવાર પેશાબ: વધુ વખત પેશાબ કરવો, ખાસ કરીને રાત્રે.
ફીણવાળું પેશાબ: પેશાબમાં વધુ પડતો ફીણ (પ્રોટીન લિકેજને કારણે).
પેશાબમાં લોહી: પેશાબમાં લોહી.
આ ફેરફારો દર્શાવે છે કે કિડનીની ફિલ્ટરિંગ સિસ્ટમમાં સમસ્યા છે.
૪. પગ, પગની ઘૂંટીઓ અથવા આંખોમાં સોજો:
આવું કેમ થાય છે: જ્યારે કિડની શરીરમાંથી વધારાનું પ્રવાહી અને સોડિયમ (મીઠું) દૂર કરવામાં અસમર્થ હોય છે, ત્યારે આ પદાર્થો શરીરમાં એકઠા થવા લાગે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
આનાથી પગ, પગની ઘૂંટીઓ અને ક્યારેક આંખોની આસપાસ ચહેરા પર સોજો (એડીમા) થાય છે. તે સવારે ચહેરા પર અને દિવસભર પગમાં વધુ દેખાય છે.
૫. ભૂખ ન લાગવી અને ઉબકા/ઉલટી:
આવું કેમ થાય છે: જ્યારે ઝેરી પદાર્થો લોહીમાં એકઠા થાય છે, ત્યારે તે પાચનતંત્રને અસર કરે છે. આ ઘણીવાર સવારે અથવા દિવસભર ઉબકાનું કારણ બને છે અને ઉલટી પણ થઈ શકે છે. સ્વાદમાં પણ ફેરફાર થાય છે, અને વ્યક્તિને ખાવાનું મન થતું નથી, જેના કારણે વજન ઘટે છે.
જો આ લક્ષણો દેખાય તો શું કરવું?
જો તમને આમાંના કોઈપણ લક્ષણોનો અનુભવ થઈ રહ્યો હોય, ખાસ કરીને જો તે લાંબા સમય સુધી હાજર હોય અને એકસાથે દેખાય, તો વિલંબ કર્યા વિના તાત્કાલિક ડૉક્ટર (નેફ્રોલોજિસ્ટ) ની સલાહ લો. જો CKD વહેલા મળી આવે તો તેની સારવાર અને સંચાલન કરવું સરળ છે. તમારા જીવનને બચાવવું તમારા હાથમાં છે!
કિડનીને સ્વસ્થ કેવી રીતે રાખવી?
- પુષ્કળ પાણી પીઓ.
- બ્લડ પ્રેશર અને બ્લડ સુગરને નિયંત્રણમાં રાખો.
- સ્વસ્થ અને ઓછા મીઠાવાળો ખોરાક લો.
- નિયમિત કસરત કરો.
- ધૂમ્રપાન અને દારૂ ટાળો.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
