પરિવારો હવે નાના થઈ રહ્યા છે. જ્યારે બાળકો અલગ રહે છે, ત્યારે ઘણા વૃદ્ધ લોકો છે જેમની આર્થિક સ્થિતિ ખરાબ હોય છે અને તેમની પાસે કમાણીનું કોઈ સાધન હોતું નથી. જ્યારે પતિ-પત્ની ઘરે એકલા રહે છે ત્યારે પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ જાય છે.
પરિવારમાં તેમની સંભાળ રાખવા માટે કોઈ નથી. હકીકતમાં, મોટાભાગના લોકો પાસે નિવૃત્તિ પછી આવકનો નિયમિત સ્ત્રોત હોતો નથી.
નિવૃત્તિ પછી પેન્શન મેળવતા લોકોને નાણાકીય સુરક્ષા મળે છે, પરંતુ ક્યારેક તે સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત કેટલીક કટોકટીની જરૂરિયાતો માટે પણ અપૂરતી સાબિત થાય છે. આવા લોકો માટે, રિવર્સ મોર્ટગેજ યોજના એક સારો વિકલ્પ સાબિત થઈ શકે છે.
તમે મહત્તમ 15 લાખ રૂપિયા લઈ શકો છો
આ યોજના સામાન્ય હોમ લોનથી સંપૂર્ણપણે વિરુદ્ધ છે. આમાં, હપ્તા ભરવાને બદલે, તમને તમારા ઘરની કિંમતના આધારે હપ્તા મળે છે, જે માસિક, ત્રિમાસિક અથવા વાર્ષિક હોઈ શકે છે.
આ યોજના હેઠળ મહત્તમ માસિક ચુકવણી 50,000 રૂપિયા સુધી હોઈ શકે છે. તમે પાત્રતા રકમના 50% સુધી એક સાથે પણ લઈ શકો છો, જે મહત્તમ 15 લાખ રૂપિયા હોઈ શકે છે.
રિવર્સ મોર્ટગેજમાંથી મળેલી રકમનો ઉપયોગ ફક્ત તબીબી કટોકટી, દૈનિક ખર્ચ, ઘર સમારકામ, નવીનીકરણ અથવા તે જ મિલકત પર લેવામાં આવેલી હોમ લોનની ચુકવણી જેવી વાસ્તવિક જરૂરિયાતો માટે જ થઈ શકે છે.
આ રકમનો ઉપયોગ રોકાણ માટે કરી શકાતો નથી. સરળ ભાષામાં કહીએ તો, જ્યારે આપણે બેંક પાસેથી હોમ લોન લઈએ છીએ, ત્યારે તે મિલકત ખરીદવા માટે એક સાથે રકમ આપે છે. બદલામાં, તે મિલકતના કાગળો પોતાની પાસે રાખે છે.
લોન ચૂકવવા માટે આપણે દર મહિને હપ્તા ચૂકવીએ છીએ. બીજી બાજુ, રિવર્સ મોર્ટગેજમાં, બેંક ઘર ગીરવે રાખે છે અને દર મહિને એક સાથે રકમ અથવા નિશ્ચિત રકમ આપે છે. ઉપરાંત, અરજદાર એ જ ઘરમાં પણ રહી શકે છે.
રિવર્સ મોર્ટગેજની મુખ્ય શરતો…
- વ્યક્તિની ઉંમર 60 વર્ષ કે તેથી વધુ હોવી જોઈએ અને તે તે મિલકતનો માલિક હોવો જોઈએ જેમાં તે રહે છે. મિલકત સ્વ-ખરીદી હોવી જોઈએ. એટલે કે, આ લોન વારસાગત અથવા ભેટમાં મળેલી મિલકત પર ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. મિલકતની બાકીની ઉંમર ઓછામાં ઓછી 20 વર્ષ હોવી જોઈએ.
- જો દંપતી આ યોજનાનો લાભ લેવા માંગે છે, તો પતિ કે પત્ની બંનેમાંથી કોઈ એકની ઉંમર ઓછામાં ઓછી 60 વર્ષ અને બીજાની ઉંમર 55 વર્ષથી વધુ હોવી જોઈએ. મિલકત તેમના નામે હોવી જોઈએ.
- ભાડાની કે વાણિજ્યિક મિલકત પર રિવર્સ મોર્ટગેજ લોન ઉપલબ્ધ નથી. જો મિલકત પર પહેલાથી જ લોન હોય, તો તે ચૂકવ્યા પછી જ મેળવી શકાય છે.
- પાન કાર્ડ, કાનૂની વારસદારોની યાદી, રજિસ્ટર્ડ વસિયતનામા, મિલકતની કિંમત અને ક્ષેત્રફળની વિગતો આપવી પડશે.
- વસિયતનામામાં કોઈપણ ફેરફારના કિસ્સામાં બેંકને જાણ કરવી પડશે.
સુવિધા ફક્ત ભારતીય નાગરિકો માટે
- રિવર્સ મોર્ટગેજનો લાભ ફક્ત ભારતીય નાગરિકો માટે જ ઉપલબ્ધ છે. જો તમે સિંગલ છો, તો તમારી ઉંમર ઓછામાં ઓછી 60 વર્ષ હોવી જોઈએ.
- જો તમે સંયુક્ત રીતે લોન લઈ રહ્યા છો, તો જીવનસાથીની લઘુત્તમ ઉંમર 55 વર્ષ હોવી જોઈએ. સામાન્ય રીતે આ લોન 20 વર્ષ સુધી ઉપલબ્ધ હોય છે, જે ઘરની કિંમતના 75 થી 90 ટકા હોઈ શકે છે.
- લોન ફક્ત ત્યારે જ ઉપલબ્ધ થશે જો ઘર સારી સ્થિતિમાં હોય અને અરજદાર તેના પર સંપૂર્ણ માલિકી ધરાવતો હોય. કોમર્શિયલ પ્રોપર્ટી પર લોન ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં.
લોનની મુદત, વ્યાજ દર અને ચુકવણી
કોઈપણ શેડ્યુલ્ડ બેંક, નેશનલ હાઉસિંગ બેંક અને હાઉસિંગ ફાઇનાન્સ કંપની પાસેથી રિવર્સ મોર્ટગેજ લઈ શકાય છે. લોનની મહત્તમ મુદત 20 વર્ષ હોઈ શકે છે, જેમાં માલિકને નિયમિત ચુકવણી મળતી રહેશે. આ પછી પણ, માલિક ઘરમાં રહી શકે છે અને તેના મૃત્યુ પછી તેના જીવનસાથી પણ લોન ચૂકવ્યા વિના રહી શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
વ્યાજ દર બેંક અનુસાર બદલાઈ શકે છે. લોન ફિક્સ્ડ અથવા ફ્લોટિંગ વ્યાજ દર પર ઉપલબ્ધ છે, જેનો વ્યાજ દર રેપો રેટ કરતા 3 ટકા સુધી વધારે હોઈ શકે છે. જો મિલકતના વેચાણમાંથી પ્રાપ્ત રકમ બાકી લોન રકમ કરતા ઓછી હોય, તો બેંક તમને બાકીની રકમ ચૂકવવાનું કહી શકતી નથી. લોન લેનાર વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી, કાનૂની વારસદાર ઇચ્છે તો બાકી લોન ચૂકવી શકે છે.
જો કાનૂની વારસદાર આ બાબતમાં પહેલ ન કરે, તો બેંક તે ઘર વેચીને બાકી રકમ વસૂલ કરી શકે છે. બાકીની રકમ કાનૂની વારસદારને વસૂલાત મુજબ આપવામાં આવશે. બેંકો આ યોજના હેઠળ વાર્ષિકી પણ ખરીદી રહી છે, જેના દ્વારા જીવનભર પેન્શન મળશે.
