બાળપણમાં, બાળકનું મન એક કાચા વાસણ જેવું હોય છે, તે આપણે જે બનાવીએ છીએ તે બની જાય છે. સારો ઉછેર બાળકનું ભવિષ્ય નક્કી કરે છે. પરંતુ અજાણતાં માતાપિતા કેટલીક ભૂલો કરે છે.
જે બાળકોના વિચાર, આત્મવિશ્વાસ અને વર્તન પર નકારાત્મક અસર કરે છે. અહીં કેટલીક વિનાશક વાલીપણાની ભૂલો છે જેને સમયસર સુધારવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
(૧) બાળકોની તુલના
ઘણીવાર આપણે બાળકોની તુલના બીજાઓ સાથે કરીએ છીએ, જે તેમના આત્મસન્માનને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. આને કારણે, બાળક હંમેશા પોતાને ઓછો આંકવાનું શરૂ કરે છે.
તેથી ક્યારેય તમારા બાળકોની તુલના બીજા કોઈના બાળકો સાથે ન કરો, તેમના ભાઈ-બહેનો સાથે પણ નહીં. દરેક બાળક અલગ હોય છે અને તેની ક્ષમતાઓ પણ અલગ હોય છે. બાળકના ગુણોને ઓળખો અને તેને પ્રોત્સાહિત કરો. સરખામણી કરવાને બદલે પ્રેરણા આપો.
(૨) કડક ઉછેર
બાળકોને વધુ પડતી ઠપકો આપવો જોઈએ નહીં કે માર મારવો જોઈએ નહીં. આ કાં તો બાળકને ડરપોક અથવા બળવાખોર બનાવશે. બાળકોમાં શિસ્ત લાવવી મહત્વપૂર્ણ છે પરંતુ તેનો અમલ પ્રેમ અને સમજણથી કરવો જોઈએ.
(૩) હંમેશા બાળકોને નિયંત્રિત કરવા
દરેક બાબતમાં વધુ પડતું દખલ કરવાથી, બાળક પોતાની વિચારસરણી વિકસાવી શકતું નથી. તે નિર્ણયો લેવામાં અસમર્થ બની શકે છે અને દરેક બાબતમાં માતાપિતા પર આધાર રાખવાનું શરૂ કરી શકે છે.
તેમને નાના નિર્ણયો જાતે લેવા દો, જેથી તેઓ આત્મનિર્ભર બને. જ્યારે તેઓ મોટા થશે, ત્યારે તેઓ કોઈપણ પરિસ્થિતિમાંથી બહાર આવશે.
(૪) ભાવનાત્મક અંતર બનાવવું
ઘણીવાર માતાપિતા એટલા વ્યસ્ત હોય છે કે તેઓ બાળકો સાથે વાત કરી શકતા નથી. તેઓ તેમના પ્રશ્નો અથવા અભિવ્યક્તિઓને અવગણે છે. જેના કારણે બાળક એકલતા અનુભવવા લાગે છે. તેથી સમય કાઢો, તેમની સાથે વાત કરો અને તેમને એવું અનુભવ કરાવો કે તમે હંમેશા તેમની સાથે છો.
(૫) બાળકોનું ન સાંભળવું
બાળકોના શબ્દોને અવગણવાથી અથવા તેમના પર ધ્યાન ન આપવાથી તેમને સંદેશ મળે છે કે તેમના શબ્દોનું કોઈ મહત્વ નથી. તેમને સક્રિય રીતે સાંભળવાનો અર્થ એ છે કે તેમને કાળજીપૂર્વક સાંભળવું, ભલે બાબત નાની હોય.
(૬) દરેક વખતે ના કહેવું
તમારે દરેક વસ્તુ માટે બાળકોને ના ન કહેવું જોઈએ. આ બાળક હઠીલું બનાવી શકે છે. તે તેમની જિજ્ઞાસાને સમાપ્ત કરી શકે છે. તેમને વિકલ્પો આપો, તેમને સમજાવો. જો તેઓ હજુ પણ સંમત ન થાય, તો તેમને ના કહો.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
(૭) પોતાના પર કામ ન કરવું
ઘણીવાર માતાપિતા તેમના બાળકો પાસેથી સારું વર્તન ઇચ્છે છે પરંતુ તેઓ પોતે ગુસ્સે, તણાવગ્રસ્ત અથવા ચિડાયેલા રહે છે. તેથી, સૌ પ્રથમ માતાપિતાએ પોતાના પર કામ કરવું જોઈએ.
તમારા પોતાના માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને વર્તન પર પણ કામ કરો, કારણ કે બાળકો તેમના માતાપિતા પાસેથી સૌથી વધુ શીખે છે.
