મખાના, જેને શિયાળના બદામ અથવા કમળના બીજ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ભારત અને વિદેશમાં તેનો ઉપયોગ સ્વસ્થ નાસ્તા તરીકે થાય છે. તે માત્ર સ્વાદમાં જ અદ્ભુત નથી હોતા, પરંતુ સ્વાસ્થ્ય માટે પણ અત્યંત ફાયદાકારક હોય છે.
મખાના પ્રોટીન, ફાઇબર અને એન્ટીઑકિસડન્ટથી ભરપૂર હોય છે. જોકે, તેનું સેવન કરતી વખતે કેટલીક સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે, કારણ કે વધુ પડતા મખાના ખાવાથી પણ કેટલીક સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, અહીં તમે મખાના ખાવાની સાચી રીત અને વધુ પડતા મખાના ખાવાના ગેરફાયદા જાણી શકો છો.
મખાનાના ફાયદા
– મખાનામાં પ્રોટીન અને ફાઇબરની માત્રા વધુ હોય છે, જે પેટને લાંબા સમય સુધી ભરેલું રાખે છે. વજન ઘટાડવા માટે આ એક ઉત્તમ નાસ્તો છે.
– મખાનામાં કોલેસ્ટ્રોલ ખૂબ ઓછું હોય છે, જે હૃદય માટે ફાયદાકારક છે અને હૃદય રોગનું જોખમ ઘટાડે છે.
– તેમાં રહેલા એન્ટીઑકિસડન્ટ શરીરને રોગો સામે લડવામાં મદદ કરે છે, રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત રાખે છે.
– મખાનામાં કેલ્શિયમ જોવા મળે છે, જે હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે અને અકાળે હાડકાં ફ્રેક્ચર થવાનું જોખમ ઘટાડે છે.
– મખાનામાં ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો હોય છે, જે તેને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક બનાવે છે.
– ફાઇબરને કારણે, મખાના પાચનમાં સુધારો કરે છે અને કબજિયાતની સમસ્યામાં રાહત આપે છે.
વધુ પડતા મખાના ખાવાના ગેરફાયદા
– મખાનામાં ફાઇબરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, પરંતુ જો તેને પૂરતા પાણી સાથે ન ખાવામાં આવે તો તે પાચનક્રિયા ધીમી કરી શકે છે અને કબજિયાતનું કારણ બની શકે છે.
– મખાના ખાધા પછી કેટલાક લોકોને પેટમાં ગેસ, પેટનું ફૂલવું અથવા ભારેપણું અનુભવાય છે. આ ફાઇબર અને કાર્બોહાઇડ્રેટ્સને કારણે હોઈ શકે છે.
– મખાનાના ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછા હોવાને કારણે, તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે, પરંતુ જો વધુ પડતું ખાવામાં આવે તો તે બ્લડ સુગરને ઘણી હદ સુધી ઘટાડી શકે છે, જેનાથી ચક્કર અથવા નબળાઈ આવી શકે છે.
– મખાના કેટલાક લોકોમાં એલર્જીનું કારણ બની શકે છે. જો કોઈને બદામ કે બીજથી એલર્જી હોય, તો તેણે મખાના ખાતા પહેલા સાવધાની રાખવી જોઈએ.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
– મખાના બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ જો કોઈને પહેલાથી જ લો બીપી (હાયપોટેન્શન) ની સમસ્યા હોય, તો વધુ પડતું મખાના ખાવાથી તે વધુ ઘટી શકે છે, જેનાથી ચક્કર, થાક અથવા બેહોશ થઈ શકે છે.
– મખાનામાં ઓક્સાલેટ હોય છે, જેનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી કિડનીમાં પથરી થઈ શકે છે. જે લોકોને કિડની સંબંધિત સમસ્યાઓ છે તેમણે મર્યાદિત માત્રામાં મખાના ખાવું જોઈએ.
મખાના ખાવાની સાચી રીત
મખાનાનું સેવન સંયમિત માત્રામાં કરવું જોઈએ. જો તમે 2 મહિનાથી સતત મખાના ખાતા હોવ તો એક મહિના સુધી તેનું સેવન ન કરો. વધુ પડતી માત્રામાં તેનું સેવન કરવાનું પણ ટાળો. તેને ઘીમાં શેકીને ખાવું એ તેનું સેવન કરવાની શ્રેષ્ઠ રીત માનવામાં આવે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
