જો આપણે મોટી દુકાન કે મોલમાંથી કંઈપણ ખરીદ્યા પછી બિલ લઈએ છીએ, તો આ બિલ કાગળની રસીદમાં પ્રાપ્ત થાય છે. આપણે આ રસીદો હાથમાં લઈએ છીએ, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ રસીદો ઘણી બીમારીઓનું કારણ બની શકે છે. આનું કારણ એ છે કે મોટાભાગના શોપિંગ બિલ થર્મલ પેપર પર છાપવામાં આવે છે, જેમાં BPA (Bisphenol A) અથવા BPS (Bisphenol S) જેવા રસાયણોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
આ રસાયણો કેન્સરથી લઈને હોર્મોન્સના અસંતુલન સુધી બધું જ કરી શકે છે. ચાલો પહેલા જાણીએ કે થર્મલ પેપર શું છે અને તે કેવી રીતે રોગોનું કારણ બની શકે છે.
થર્મલ પેપર ફક્ત એક કાગળ છે. તેના પર એક ખાસ આવરણ હોય છે. જ્યારે આ કાગળને પ્રિન્ટર દ્વારા કાઢવામાં આવે છે, ત્યારે આ કોટિંગ પ્રિન્ટરની ગરમી સાથે પ્રતિક્રિયા આપે છે અને લખાણ બનાવે છે.
જે બિલ પર લખેલું હોય છે. ગરમીને કારણે આ ખાસ કોટિંગ કાગળ પર પણ આવે છે. તેમાં BPA હોય છે, જે ઘણા રોગોનું કારણ બની શકે છે. BPA એક અંતઃસ્ત્રાવી વિક્ષેપક (હોર્મોન વિક્ષેપિત કરનારા રસાયણો) છે. આ શરીરના હોર્મોન સિસ્ટમમાં દખલ કરે છે.
હોર્મોન સિસ્ટમમાં ખલેલને કારણે શું થાય છે?
SGT યુનિવર્સિટી ગુરુગ્રામના ફોરેન્સિક નિષ્ણાત ડૉ. ભૂપેશ કુમાર શર્માએ જણાવ્યું કે BPA ના સંપર્કમાં આવવાથી હોર્મોનલ અસંતુલન થઈ શકે છે, ખાસ કરીને એસ્ટ્રોજનના સ્તરમાં ખલેલ. આ PCOS, વંધ્યત્વ અને સ્તન અથવા પ્રોસ્ટેટ કેન્સર જેવી પ્રજનન સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
ઘણા કિસ્સાઓમાં, તે થાઇરોઇડ કાર્યમાં પણ ખલેલ પહોંચાડી શકે છે. આ ઉપરાંત, બાળકોમાં ADHD જેવી ન્યુરોલોજીકલ સમસ્યાઓનું જોખમ પણ હોઈ શકે છે.
કોને વધુ જોખમ છે?
BPA દરેકને અસર કરી શકે છે, પરંતુ સગર્ભા સ્ત્રીઓ, નાના બાળકો અને કિશોરો તેનાથી વધુ પ્રભાવિત થઈ શકે છે. બાળકોમાં, આ રસાયણો માનસિક વિકાસને અસર કરી શકે છે.
આ રસીદોથી કેવી રીતે બચવું?
- હાથ ભીના હોય ત્યારે રસીદને સ્પર્શ કરવાનું ટાળજો
- જો જરૂરી ન હોય તો રસીદ ન લો, ડિજિટલ બિલ (SMS અથવા ઇમેઇલ) લો
- રસીદને ખાદ્ય પદાર્થોની નજીક ન રાખો
- બિલને બાળકો અથવા ગર્ભવતી સ્ત્રીઓથી દૂર રાખો
- બિલને સ્પર્શ કર્યા પછી હાથ ધોવા
- થર્મલ રસીદોને રિસાયકલ કરશો નહીં, કારણ કે તેમાંથી રસાયણો અન્ય ઉત્પાદનોમાં ભળી શકે છે
શું બધી રસીદો ખતરનાક છે?
કેટલીક બ્રાન્ડ્સ BPA-મુક્ત કાગળનો ઉપયોગ કરે છે. આ કાગળોમાં BPA નું જોખમ ઓછું હોય છે. જેના કારણે રોગોનું જોખમ ખૂબ ઓછું હોય છે.
