આજના વ્યસ્ત જીવનમાં હાર્ટ એટેક એક મોટી સમસ્યા બની ગઈ છે. અચાનક હાર્ટ એટેક અને જીવ બચાવવા માટે સમય ન મળવો એ આ રોગનું સૌથી મોટું ખતરનાક સત્ય છે, પરંતુ જો આપણે શરીર દ્વારા આપવામાં આવેલા સંકેતો (હાર્ટ એટેકની ચેતવણીના સંકેતો) અગાઉથી ઓળખી લઈએ અને સમયસર સારવાર મેળવી લઈએ તો શું?
આયુર્વેદ અને મેડિકલ સાયન્સ બંને માને છે કે હાર્ટ એટેક અચાનક નથી આવતો, બલ્કે શરીર મહિનાઓ પહેલા જ સંકેતો આપવાનું શરૂ કરી દે છે. એકમાત્ર સમસ્યા એ છે કે આપણે આ ચિહ્નોને ઓળખી શકતા નથી અથવા તેને અવગણી શકતા નથી. જો આપણે આ લક્ષણો (હાર્ટ એટેકના લક્ષણો)ને યોગ્ય સમયે સમજીએ તો હાર્ટ એટેક જેવી જીવલેણ સ્થિતિથી બચી શકાય છે.
જો તમને અથવા તમારી નજીકના કોઈને આ 8 ચિહ્નો (હાર્ટ એટેકના એક મહિના પહેલાના સંકેતો) દેખાઈ રહ્યા છે, તો તેને હળવાશથી લેવાની ભૂલ ન કરો. તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લો, કારણ કે સમયસર લેવાયેલું પગલું તમારું જીવન બચાવી શકે છે. ચાલો જાણીએ તે 8 સંકેતો જે હાર્ટ એટેક પહેલા શરીર આપવાનું શરૂ કરે છે.
છાતીમાં થોડો દુખાવો અથવા ભારેપણુંની લાગણી
જો તમે વારંવાર તમારી છાતીમાં થોડો દુખાવો, ભારેપણું, બળતરા અથવા દબાણ અનુભવો છો, તો તેને બિલકુલ અવગણશો નહીં. હાર્ટ એટેક પહેલા હૃદયની ધમનીઓ ધીમે-ધીમે બ્લોક થવા લાગે છે, જેના કારણે છાતીમાં દુખાવો થઈ શકે છે.
ક્યારેક આ દુખાવો ખભા, જડબા, ગરદન અને પીઠ સુધી પણ ફેલાઈ શકે છે. જો તમને આ લક્ષણો લાગે તો તરત જ ECG અથવા અન્ય હાર્ટ ચેકઅપ કરાવો.
વારંવાર થાક અને નબળાઈ અનુભવવી
શું તમે કોઈપણ ભારે કામ કર્યા વિના પણ ઝડપથી થાક અનુભવો છો? શું તમે સવારે ઉઠતાની સાથે જ નબળાઈ અનુભવો છો? જો હા, તો આ તમારા હૃદયની નબળાઈની નિશાની હોઈ શકે છે.
જ્યારે હૃદય શરીરના અન્ય ભાગોમાં પૂરતા પ્રમાણમાં ઓક્સિજનયુક્ત રક્ત પહોંચાડવામાં અસમર્થ હોય છે, ત્યારે શરીર ઝડપથી થાકી જાય છે. આ લક્ષણ ખાસ કરીને સ્ત્રીઓમાં વધુ જોવા મળે છે. જો આ સમસ્યા ચાલુ રહે છે, તો ચોક્કસપણે ડૉક્ટરની સલાહ લો.
શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
જો તમને હળવાશથી ચાલતી વખતે, સીડીઓ ચડતી વખતે અથવા કોઈ કામ કરતી વખતે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થતી હોય તો તે ગંભીર સંકેત હોઈ શકે છે.
જ્યારે હૃદય લોહીને યોગ્ય રીતે પંપ કરી શકતું નથી, ત્યારે ફેફસાંમાં ઓક્સિજનનો અભાવ હોય છે, જેના કારણે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે. જો આ સમસ્યા વધી રહી છે, તો તેને અવગણશો નહીં અને શક્ય તેટલી વહેલી તકે ડૉક્ટરની સલાહ લો.
ઊંઘની સમસ્યા અને બેચેની અનુભવવી
જો તમને રાત્રે વારંવાર ઉંઘ આવતી હોય, કોઈ કારણ વગર બેચેની અનુભવાતી હોય અથવા અચાનક ડર લાગતો હોય તો તે હાર્ટ એટેકનો પ્રારંભિક સંકેત હોઈ શકે છે. ઘણા લોકો તેને સ્ટ્રેસ માનીને અવગણના કરે છે, પરંતુ હાર્ટ એક્સપર્ટના મતે આ હૃદયની ધમનીઓ સાંકડી થવાનો સંકેત પણ હોઈ શકે છે.
કારણ વગર અતિશય પરસેવો
જો તમને ઠંડી કે સામાન્ય હવામાનમાં પણ અચાનક પરસેવો આવવા લાગે તો તે હાર્ટ એટેકની મહત્વની નિશાની હોઈ શકે છે. જ્યારે હૃદયને લોહી પમ્પ કરવામાં તકલીફ થાય છે, ત્યારે શરીર તેને ઠીક કરવા માટે સખત મહેનત કરે છે, જેનાથી વધુ પરસેવો થાય છે. જો તમે ઠંડી જગ્યાએ હોવ અને તમને પરસેવો થતો હોય તો પણ તેને અવગણશો નહીં.
શરીરના ઉપરના ભાગમાં દુખાવો
શું તમે તમારા ખભા, ગરદન, જડબા અથવા પીઠમાં થોડો દુખાવો અનુભવો છો? જો હા, તો તે હૃદય રોગની નિશાની હોઈ શકે છે. હાર્ટ એટેક પહેલા શરીરમાં લોહીનું પરિભ્રમણ યોગ્ય રીતે થતું નથી, જેના કારણે શરીરના ઉપરના ભાગમાં વારંવાર દુખાવો થતો હોય છે. જો આ દુખાવો કોઈ કારણ વગર વારંવાર થતો હોય તો ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.
ચક્કર અને ચક્કર
જો તમને કોઈ કારણ વગર ચક્કર આવે છે, માથું હળવું લાગે છે અથવા ઉભા થતાં જ અંધારું લાગે છે, તો તે હૃદયની નબળાઈની નિશાની હોઈ શકે છે. જ્યારે હૃદય શરીરના તમામ ભાગોમાં યોગ્ય રીતે રક્ત પહોંચાડવામાં અસમર્થ હોય છે, ત્યારે મગજમાં પણ ઓક્સિજનનો અભાવ હોય છે, જેના કારણે ચક્કર આવે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
અપચો, પેટમાં દુખાવો અને ઉલ્ટી જેવી લાગણી
તમને આ વાંચીને નવાઈ લાગશે, પરંતુ એ વાત સાચી છે કે હાર્ટ એટેક આવતા પહેલા કેટલાક લોકોને ગેસ, અપચો, ઉલટી કે પેટમાં દુખાવો જેવી સમસ્યા થઈ શકે છે. ખાસ કરીને મહિલાઓમાં આવી સમસ્યાઓ હાર્ટ એટેક પહેલા જોવા મળે છે. જો તમને કોઈ કારણ વગર અપચો અથવા પેટમાં ભારેપણું લાગે તો તેને હળવાશથી ન લો.
કેવી રીતે રક્ષણ કરવું?
જો તમને આ લક્ષણો દેખાય, તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. આ સિવાય હાર્ટ એટેકથી બચવા માટે કેટલીક મહત્વની આદતો અપનાવો.
હેલ્ધી ડાયટ લો: વધુ પડતું તેલ અને ઘી ખાવાનું ટાળો અને લીલા શાકભાજી, ફળો અને ફાઈબરથી ભરપૂર આહાર લો.
નિયમિત વ્યાયામ કરો: દરરોજ ઓછામાં ઓછા 30 મિનિટ ચાલો અથવા હળવી કસરત કરો.
તણાવ ઓછો કરો: યોગ અને ધ્યાન અપનાવો, કારણ કે તણાવ પણ હાર્ટ એટેકનું મુખ્ય કારણ બની શકે છે.
ધૂમ્રપાન અને આલ્કોહોલ ટાળો: આ હૃદયની ધમનીઓને અવરોધિત કરી શકે છે, હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધારે છે.
બ્લડ પ્રેશર અને શુગરને કંટ્રોલમાં રાખોઃ સમયાંતરે તમારું હેલ્થ ચેકઅપ કરાવો અને કોઈપણ સમસ્યા પર ધ્યાન આપો.
