જ્યારે આપણું હૃદય તેની સામાન્ય પમ્પિંગ ક્ષમતાથી નીચે કામ કરવાનું શરૂ કરે છે, ખાસ કરીને 50%થી નીચે, ત્યારે આ સ્થિતિને હાર્ટ ફેલ્યોર અથવા લો ઇજેક્શન ફ્રેક્શન કહેવામાં આવે છે.
આ સ્થિતિમાં, હૃદય શરીરને જરૂરી માત્રામાં લોહી અને ઓક્સિજન પહોંચાડવામાં અસમર્થ હોય છે, જેના કારણે ઘણા શારીરિક લક્ષણો દેખાવા લાગે છે. ઘણીવાર લોકો આ લક્ષણોને નાના સમજીને અવગણે છે, પરંતુ આ લક્ષણો ગંભીર હૃદય રોગની નિશાની હોઈ શકે છે.
જો હૃદય ૫૦% થી ઓછી ક્ષમતા પર કામ કરી રહ્યું હોય તો શરીરમાં ધીમે ધીમે આ લક્ષણો દેખાવા લાગે છે. આ લક્ષણોને હળવાશથી ન લો.
જો તમને સતત આ લક્ષણોનો અનુભવ થઈ રહ્યો હોય, તો તાત્કાલિક કાર્ડિયોલોજિસ્ટનો સંપર્ક કરો અને ECG, ECHO, ઇજેક્શન ફ્રેક્શન ટેસ્ટ જેવા જરૂરી પરીક્ષણો કરાવો. સમયસર સારવારથી હૃદયની કામગીરીમાં સુધારો થઈ શકે છે અને જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો થઈ શકે છે.
હૃદયની ક્ષમતા ઓછી હોય ત્યારે ક્યાં લક્ષણો ચોક્કસપણે જોવા મળે છે?
એપોલો હોસ્પિટલના કાર્ડિયોલોજી વિભાગના ડૉ. વરુણ બંસલે કેટલાક લક્ષણો વિશે જણાવ્યું છે જે હૃદયની ક્ષમતા ઓછી હોય અથવા 50 ટકાથી નીચે જાય ત્યારે જોવા મળે છે. ડૉ. વરુણના મતે, આ ચાર લક્ષણો ત્યારે જોવા મળે છે જ્યારે હૃદયની ક્ષમતા ઓછી હોય છે.
1 સૌથી સામાન્ય લક્ષણ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ છે, ખાસ કરીને ચાલતી વખતે, સીડી ચડતી વખતે અથવા સૂતી વખતે. જ્યારે હૃદય સંપૂર્ણપણે લોહી પંપ કરી શકતું નથી, ત્યારે ફેફસામાં પ્રવાહી જમા થવા લાગે છે, જેના કારણે વ્યક્તિને સામાન્ય કાર્યોમાં પણ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે.
2. બીજું લક્ષણ થાક અને નબળાઇ છે. શરીરના ભાગોને પૂરતી ઉર્જા અને ઓક્સિજન મળતો નથી, જેના કારણે વ્યક્તિ થોડું કામ કરે તો પણ ઝડપથી થાકી જાય છે.
3. પગ, પગની ઘૂંટીઓ અને પેટમાં સોજો એ પણ એક સંકેત છે કે હૃદય યોગ્ય રીતે લોહી પંપ કરી રહ્યું નથી, શરીરમાં વધારાનું પ્રવાહી જમા થવા લાગે છે, જેના કારણે સોજો અને ભારેપણું આવે છે. આ સોજો સાંજે વધુ હોઈ શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
૪. રાત્રે વારંવાર જાગવું, ખાસ કરીને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ કે અસ્વસ્થતાને કારણે, એ પણ એક સંકેત હોઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, માનસિક મૂંઝવણ, ચક્કર, અથવા એકાગ્રતાનો અભાવ જેવા લક્ષણો પણ દેખાઈ શકે છે.
હૃદયને કેવી રીતે સ્વસ્થ રાખવું?
ડૉ. વરુણ સમજાવે છે કે હૃદયનું સ્વાસ્થ્ય ફક્ત દવાઓ પર જ નહીં, પણ તમારી આદતો પર પણ આધાર રાખે છે. થોડી સાવધાની અને રોજિંદા જીવનમાં કેટલાક સારા ફેરફારો તમને હૃદય રોગથી દૂર રાખી શકે છે અને આયુષ્ય લાંબુ અને સારું બનાવી શકે છે.
મહત્વપૂર્ણ ઉપાય એ છે કે નિયમિત કસરત કરો. સ્વસ્થ અને સંતુલિત આહાર લો. માનસિક તણાવ ઓછો કરો, ધૂમ્રપાન અને દારૂથી દૂર રહો. નિયમિત આરોગ્ય તપાસ કરાવો.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
