કેન્દ્ર સરકારે ટુ-વ્હીલર્સની સલામતી વધારવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. આ અંતર્ગત માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રાલયે પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે કે હવે વાહન ઉત્પાદક કંપનીઓ માટે નવું ટુ-વ્હીલર ખરીદતી વખતે બે હેલ્મેટ આપવાનું ફરજિયાત રહેશે. મંત્રાલયે નવા નિયમો માટે સેન્ટ્રલ મોટર વ્હીકલ રૂલ્સ, 1989 માં નોંધપાત્ર ફેરફારોનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે.
આ માટે સરકારે તાજેતરમાં એક ડ્રાફ્ટ નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. અંતિમ સૂચના જારી થયાના ત્રણ મહિનાની અંદર નવા નિયમો ફરજિયાત બનશે. આ નિર્ણયનો હેતુ ટુ-વ્હીલર ચાલક અને પાછળ બેઠેલા મુસાફરની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
સારી ગુણવત્તાનું હેલ્મેટ મળશે
ડ્રાફ્ટ પ્રસ્તાવમાં જણાવાયું છે કે બાઇક અથવા સ્કૂટરના વેચાણ સમયે વાહન કંપનીઓ ગ્રાહકને ફરજિયાતપણે બે હેલ્મેટ આપશે. હેલ્મેટની ગુણવત્તા BIS ધોરણો મુજબ હોવી જોઈએ. જોકે આ નિયમ એવા લોકોને લાગુ પડશે નહીં જેમને મોટર વાહન અધિનિયમની કલમ 129 હેઠળ હેલ્મેટ પહેરવાથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે.
નવી બ્રેકિંગ સિસ્ટમ પણ જરૂરી રહેશે
આ સાથે સરકાર આવતા વર્ષે 1 જાન્યુઆરી 2026 થી ભારતમાં વેચાતા તમામ નવા ટુ-વ્હીલરમાં એન્ટિ-લોક બ્રેકિંગ સિસ્ટમ (ABS) ફરજિયાત બનાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. આનો પણ ડ્રાફ્ટ પ્રસ્તાવમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
ABS એક અદ્યતન ટેકનોલોજી છે જે અચાનક બ્રેક લગાવવા પર વ્હીલ્સને લોક થવાથી અટકાવે છે જેનાથી વાહનનું સંતુલન જળવાઈ રહે છે અને અકસ્માતો ટાળી શકાય છે. સરકારે 30 દિવસની અંદર બંને દરખાસ્તો પર તમામ હિસ્સેદારો પાસેથી સૂચનો અથવા ટિપ્પણીઓ માંગી છે.
સરકારનો ઈરાદો
સરકારના આ પગલાને દેશમાં દ્વિચક્રી વાહનો દ્વારા થતા માર્ગ અકસ્માતો અને ગંભીર ઇજાઓ ઘટાડવાની દિશામાં એક મોટો પ્રયાસ માનવામાં આવી રહ્યો છે. હેલ્મેટ અને ABS જેવા પગલાં ટુ-વ્હીલર સવારોના જીવ બચાવવામાં મદદરૂપ સાબિત થઈ શકે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
સરકારી આંકડા મુજબ ભારતમાં દર વર્ષે 40 હજાર લોકો હેલ્મેટનો ઉપયોગ ન કરવા અને નબળી ગુણવત્તાવાળા હેલ્મેટ પહેરવાને કારણે મૃત્યુ પામે છે.
સ્ટાન્ડર્ડ હેલ્મેટ પહેરવું ફરજિયાત છે
જૂન 2021 થી ISI માર્ક વગરના હેલ્મેટનું ઉત્પાદન અને વેચાણ ગેરકાયદેસર છે. આ માટે સરકારે સજા અને દંડની જોગવાઈ કરી છે. આ સાથે આવા હેલ્મેટ પહેરનાર ટુ-વ્હીલર ચાલક માટે 1000 રૂપિયાના દંડની જોગવાઈ છે.
એ નોંધવું યોગ્ય છે કે ISI માર્ક એ ભારતમાં ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનો માટે એક સ્ટાન્ડર્ડ ચિહ્ન છે. તે પ્રમાણિત કરે છે કે ઉત્પાદન બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) દ્વારા વિકસિત ભારતીય ધોરણનું પાલન કરે છે.
