ઉનાળાની શરૂઆત થતાં જ બજારમાં આયુર્વેદિક ગુણોથી ભરપૂર ટીમરુ(અકમોલ અથવા સ્વર્ણામ્ર) ફળ જોવા મળી રહ્યું છે. ગરમીમાં આ ફળ ઝાડ પર જ પાકી જાય છે.
ટીમરુના પાન ભેગા કરનારા લોકો જંગલમાંથી આ ફળ તોડીને શહેર અને ગામડાઓમાં વેચવા માટે લાવે છે. ટીમરુ ફળ ખાવાથી પાચનક્રિયા સુધરે છે. આ ફળ નિયમિત ખાવાથી શરીર મજબૂત બને છે અને સ્નાયુઓ પણ મજબૂત બને છે.
મધ્ય પ્રદેશમાંથી સૌથી વધુ ટીમરુ પાન મળે છે. સાગરના જંગલોમાં આજે પણ ટીમરુના ઘણા વૃક્ષો જોવા મળે છે. વન વિભાગની પરવાનગીથી ગ્રામજનો પાન એકઠા કરે છે.
હાલમાં આ વૃક્ષો પર ફળ પણ આવવા લાગ્યા છે. ટીમરુના ફળનો સિઝન વૈશાખ સુધી હોય છે, પરંતુ જેઠ મહિના સુધી પણ ક્યારેક જોવા મળે છે. જોકે, હવે આ ફળ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.
ટીમરુ પાનની ઘટતી જતી ઉપલબ્ધતા પાછળ બીડી ઉદ્યોગનું ધીમુ પડવું એક મુખ્ય કારણ છે. આરોગ્ય પરની પ્રતિકૂળ અસરોને કારણે બીડીનો વ્યવસાય ઘટી રહ્યો છે, અને કારણ કે ટીમરુના પાનનો ઉપયોગ બીડી બનાવવા માટે થાય છે, તેથી જંગલમાંથી ટીમરુ પાન એકત્રિત કરવાનું કામ પણ ઓછું થયું છે. આમ, ટીમરુ ફળ એકત્રિત કરવા માટે લોકો જંગલોમાં જવાનું ઓછું કરી દીધું છે.
કેટલાક વૃદ્ધો જણાવે છે કે તેઓ થોડી આવક મેળવવા માટે જંગલ અને પહાડી વિસ્તારોમાં જઈને ટીમરુના વૃક્ષ પરથી આ ફળ તોડીને લાવે છે અને શહેર કે ગામની બજારમાં વેચાણ કરે છે. હાલમાં, ટીમરુ ફળની કિંમત 60 થી 100 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
ચકેરી ગામના મોટેલાલ કહે છે કે “ટીમરુ ફળ ખાવાના ઘણા ફાયદા છે. આ ફળ તો હજુ પુરેપુરુ પાક્યું નથી, છતાં ખાવાલાયક થઈ ગયું છે.” ગામમાં જે લોકો મોટેલાલની ઉંમરના છે તે બધા આ ફળ ખાય છે અને તેના ગુણોથી વાકેફ છે.
ટીમરુ ફળને જડીબુટ્ટી તરીકે પણ ઉપયોગમાં લેવાય છે અને વૈદ્ય તેમાંથી દવા પણ બનાવે છે. મોટેલાલ અને તેમના જેવા બીજા લોકો આ ફળ જંગલમાંથી જાતે જ તોડી લાવે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
