ગિલોય એક પ્રકારની લતા છે જેના પાંદડા સોપારીના પાન જેવા હોય છે. તે એટલું ફાયદાકારક છે કે તેને અમૃતા નામ આપવામાં આવ્યું છે. આયુર્વેદમાં, ગિલોયને તાવ માટે એક મહાન દવા માનવામાં આવે છે.
ગિલોયનો રસ પીવાથી શરીરમાં જોવા મળતા વિવિધ પ્રકારના રોગો મટે છે. ગિલોયના પાનમાં કેલ્શિયમ, પ્રોટીન અને ફોસ્ફરસ જોવા મળે છે. તે વાત, કફ અને પિત્તનો નાશ કરે છે. તે આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે.
તેમાં વિવિધ પ્રકારના મહત્વપૂર્ણ એન્ટિબાયોટિક્સ અને એન્ટિવાયરલ તત્વો જોવા મળે છે જે શારીરિક સ્વાસ્થ્યને લાભ આપે છે. તે ગરીબોના ઘરનો ડોક્ટર છે કારણ કે તે ગામડાઓમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. ગિલોયમાં શરીરના દોષોને કુદરતી રીતે સંતુલિત કરવાની ક્ષમતા છે.
ગિલોય એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ આયુર્વેદિક ઔષધિ છે.
ગિલોય એક લતા છે જે ખૂબ જ ઝડપથી ઉગે છે અને ખીલે છે. ગિલોયની ડાળીઓનો ઉપયોગ દવા તરીકે પણ થાય છે. ગિલોયનો વેલો જોમથી ભરપૂર છે, કારણ કે જો આ વેલાનો એક નાનો ટુકડો પણ જમીનમાં નાખવામાં આવે તો ત્યાં એક નવો છોડ ઉગે છે.
ગિલોયની રાસાયણિક રચનાનું વિશ્લેષણ કર્યા પછી, એવું જાણવા મળ્યું છે કે તેમાં ગિલોઇન નામનું કડવું ગ્લુકોસાઇડ, ચરબીયુક્ત આલ્કોહોલ ગ્લિસરલ, બર્બેરિન આલ્કલોઇડ, ઘણા પ્રકારના ફેટી એસિડ અને અસ્થિર તેલ હોય છે.
પાંદડામાં કેલ્શિયમ, પ્રોટીન, ફોસ્ફરસ અને દાંડીમાં સ્ટાર્ચ પણ જોવા મળે છે. ઘણા પ્રકારના પરીક્ષણોમાંથી જાણવા મળ્યું છે કે ગિલોય વાયરસ પર ઘાતક અસર કરે છે. તેમાં સોડિયમ સેલિસીલેટની હાજરીને કારણે, પીડા રાહત ગુણધર્મો મોટી માત્રામાં જોવા મળે છે.
તે ક્ષય રોગના બેક્ટેરિયાના વિકાસને અટકાવે છે. તે ગ્લુકોઝને પચાવવાનું અને ઇન્સ્યુલિનનું ઉત્પાદન વધારીને રોગના ચેપને રોકવાનું કામ કરે છે.
ગિલોયના શારીરિક ફાયદાઓ:
રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે – ગિલોયમાં આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાનો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ગુણ છે. ગિલોયમાં વિવિધ એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મો છે, જે શારીરિક સ્વાસ્થ્ય જાળવી રાખે છે અને વિવિધ પ્રકારના ખતરનાક રોગોને દૂર રાખવામાં મદદ કરે છે.
ગિલોય આપણા યકૃત અને કિડનીમાં જોવા મળતા રાસાયણિક ઝેરને દૂર કરવાનું પણ કામ કરે છે. ગિલોય આપણા શરીરમાં થતા રોગોના જંતુઓ સામે લડીને યકૃત અને પેશાબના ચેપ જેવી સમસ્યાઓથી આપણા શરીરનું રક્ષણ કરે છે.
તાવ સામે લડવા માટે ઉત્તમ દવા – ગિલોય લાંબા સમય સુધી ચાલતા તાવને મટાડવામાં ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
ગિલોયમાં તાવ સામે લડવાના ગુણો છે. ગિલોય આપણા શરીરમાં જીવલેણ રોગોના લક્ષણોને રોકવામાં ખૂબ મદદરૂપ છે. તે આપણા શરીરમાં બ્લડ પ્લેટલેટ્સનું પ્રમાણ વધારે છે જે કોઈપણ પ્રકારના તાવ સામે લડવામાં ઉપયોગી સાબિત થાય છે. ગિલોયનો રસ ડેન્ગ્યુ જેવા તાવમાં પણ ખૂબ ઉપયોગી સાબિત થાય છે.
જો મેલેરિયાની સારવાર માટે દર્દીને ગિલોયનો રસ અને મધ સમાન માત્રામાં આપવામાં આવે તો તે મેલેરિયાની સારવારમાં ખૂબ જ સફળતાપૂર્વક મદદ કરે છે.
પાચન સુધારે છે – ગિલોયને કારણે શરીરની પાચનતંત્ર પણ સંતુલિત રહે છે. પેટ સંબંધિત વિવિધ પ્રકારની સમસ્યાઓ દૂર કરવામાં ગિલોય ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. આપણા પાચનતંત્રને નિયંત્રિત કરવા માટે, જો એક ગ્રામ ગિલોય પાવડર નિયમિતપણે થોડો આમળા પાવડર સાથે લેવામાં આવે તો તે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
ગિલોય પણ પાઈલ્સ માટે ઈલાજ છે – જો પાઈલ્સથી પીડાતા દર્દીને છાશમાં ભેળવીને થોડો ગિલોયનો રસ આપવામાં આવે તો દર્દીનો દુખાવો ઓછો થવા લાગે છે.
ડાયાબિટીસની સારવાર – જો તમારા શરીરમાં લોહીમાં જોવા મળતી ખાંડનું પ્રમાણ વધુ હોય, તો નિયમિતપણે ગિલોયનો રસ પીવાથી, આ પ્રમાણ પણ ઘટવા લાગે છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરો – ગિલોય આપણા શરીરના બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરે છે.
અસ્થમાની અજોડ સારવાર – અસ્થમા એક ખૂબ જ ખતરનાક રોગ છે, જેના કારણે દર્દીને છાતીમાં જકડાઈ જવું, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, વધુ પડતી ઉધરસ અને ઝડપી શ્વાસ લેવા જેવી વિવિધ પ્રકારની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે.
ક્યારેક આવી પરિસ્થિતિને નિયંત્રિત કરવી ખૂબ મુશ્કેલ બની જાય છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે અસ્થમાના ઉપરોક્ત લક્ષણોથી છુટકારો મેળવવાનો સૌથી સરળ રસ્તો ગિલોયનો ઉપયોગ છે. હા, અસ્થમાના દર્દીઓની સારવાર માટે મોટા પાયે ગિલોયનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, અને તે અસ્થમાની સમસ્યાથી છુટકારો મેળવવામાં પણ મદદ કરે છે.
દૃષ્ટિ વધારવા માટે – ગિલોયનો ઉપયોગ આપણી આંખોના સ્વાસ્થ્યને જાળવવા માટે પણ થાય છે. તે આપણી આંખોની દ્રષ્ટિ સુધારે છે, જેના કારણે આપણે ચશ્મા પહેર્યા વિના પણ સારી રીતે જોઈ શકીએ છીએ. જો તમે ગિલોયના કેટલાક પાનને પાણીમાં ઉકાળો અને ઠંડુ થયા પછી આ પાણીને નિયમિતપણે પોપચા પર લગાવો, તો તે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
તે સુંદરતા માટે પણ અસરકારક છે – ગિલોયનો ઉપયોગ કરવાથી આપણા ચહેરા પરના કાળા ડાઘ, ખીલ અને રેખાઓ ઓછી થાય છે. તે ચહેરા પરની કરચલીઓ ઓછી કરવામાં પણ મદદ કરે છે. તે આપણી ત્વચાને યુવાન રાખવામાં મદદ કરે છે. ગિલોય આપણી ત્વચાના સ્વાસ્થ્ય અને સુંદરતાને જાળવી રાખે છે.
તે લોહી સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ દૂર કરે છે – ઘણા લોકોને લોહીની ઉણપ હોય છે. જેના કારણે તેઓ શારીરિક નબળાઈ અનુભવવા લાગે છે. ગિલોયનો નિયમિત ઉપયોગ શરીરમાં લોહીનું પ્રમાણ વધારે છે, અને ગિલોય આપણા લોહીને સાફ કરવામાં પણ ખૂબ ફાયદાકારક છે.
દાંતમાં પાણી: ગિલોય અને બાવળની શીંગોને સમાન માત્રામાં મિક્સ કરીને પીસી લો અને સવારે અને સાંજે નિયમિતપણે તેનાથી દાંત સાફ કરો, તેનાથી રાહત મળશે.
રક્તપિત્ત (લોહીવાળું પિત્ત): 500 મિલી પાણીમાં 10-10 ગ્રામ લિકરિસ, ગિલોય અને કિસમિસ ઉકાળીને ઉકાળો બનાવો. આ ઉકાળો દિવસમાં ૨-૩ વખત પીવાથી રક્તપિત્તના રોગમાં રાહત મળે છે.
ખંજવાળ: હળદરને ગિલોયના પાનના રસ સાથે પીસીને ખંજવાળવાળા ભાગો પર લગાવો અને ૩ ચમચી ગિલોયનો રસ ૧ ચમચી મધ સાથે ભેળવીને સવાર-સાંજ પીવાથી ખંજવાળ સંપૂર્ણપણે દૂર થાય છે.
સ્થૂળતા: નાગરમોથા, હરદ અને ગિલોયને સમાન માત્રામાં ભેળવીને પાવડર બનાવો. આ પાવડરનો ૧-૧ ચમચી મધ સાથે દિવસમાં ૩ વખત લેવાથી સ્થૂળતામાં રાહત મળે છે. હરદ, બહેડા, ગિલોય અને આમળાના ઉકાળામાં શુદ્ધ શિલાજીત રાંધીને ખાવાથી સ્થૂળતામાં વધારો અટકે છે. ૩ ગ્રામ ગિલોય અને ૩ ગ્રામ ત્રિફળા પાવડરને સવારે અને સાંજે મધ સાથે ચાટવાથી સ્થૂળતા ઓછી થાય છે.
હિચકી: આદુ અને ગિલોયનો પાવડર સમાન માત્રામાં ભેળવીને તેની સુગંધથી હિચકી બંધ થાય છે.
બધા પ્રકારના તાવ માટે: સૂકું આદુ, ધાણા, ગિલોય, ચિરૈતા અને ખાંડ સમાન માત્રામાં ભેળવીને પાવડર બનાવો. આ પાવડરનો 1 ચમચી દિવસમાં 3 વખત લેવાથી તમામ પ્રકારના તાવમાં રાહત મળે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
કાનનો મીણ સાફ કરવા માટે: ગિલોયને પાણીમાં પીસીને ગરમ કરો અને તેના 2 ટીપાં દિવસમાં બે વાર કાનમાં નાખો જેથી કાનનો મીણ દૂર થાય અને કાન સાફ થાય.
કાનનો દુખાવો: ગિલોયના પાનનો રસ ગરમ કરો અને આ રસ ટીપાં ટીપાં કાનમાં નાખો જેથી કાનનો દુખાવો દૂર થાય.
મરડો: આટી, સૂકું આદુ, મોથા અને ગિલોય સમાન માત્રામાં લો અને તેને પાણીમાં ભેળવીને ઉકાળો બનાવો. આ ઉકાળો સવારે અને સાંજે 20-30 ગ્રામની માત્રામાં પીવાથી ભૂખ ન લાગવી, સતત કબજિયાત અને ઝાડા સાથે લાળ બહાર નીકળવી જેવી સમસ્યાઓ દૂર થાય છે.
કબજિયાત: ગોળ સાથે 2 ચમચી ગિલોય પાવડરનું સેવન કરો, આ કબજિયાત મટે છે.
એસિડિટી: ગિલોયના રસનું સેવન કરવાથી એસિડિટીથી થતા ઘણા રોગો મટે છે જેમ કે મરડો, કમળો, પેશાબ સંબંધિત વિકારો (પેશાબ સંબંધિત રોગો) અને આંખના વિકારો (આંખના રોગો). ગિલોય, લીમડાના પાન અને કડવા પરવળના પાનને પીસીને મધ સાથે પીવાથી એસિડિટી દૂર થાય છે.
એનિમિયા: ગિલોયનો રસ શરીરમાં પહોંચ્યા પછી લોહી વધારે છે અને પરિણામે એનિમિયા મટે છે.
હૃદયની નબળાઈ: ગિલોયનો રસ પીવાથી હૃદયની નબળાઈ દૂર થાય છે. આ રીતે, હૃદયને શક્તિ આપીને, હૃદય સંબંધિત વિવિધ પ્રકારના રોગો મટે છે.
હૃદયનો દુખાવો: ગિલોય અને કાળા મરીનો પાવડર 10-10 ગ્રામની માત્રામાં ભેળવીને 3 ગ્રામ ગરમ પાણીમાં પીવાથી હૃદયના દુખાવામાં રાહત મળે છે.
પાઈલ્સ, રક્તપિત્ત અને કમળો: દિવસમાં બે વાર ગિલોયના દાંડીના તાજા રસનું 7 થી 14 મિલી મધ સાથે સેવન કરવાથી પાઈલ્સ, રક્તપિત્ત અને કમળો મટે છે.
પાઈલ્સ: સવારે અને સાંજે 1 ચમચી ગિલોય પાવડર છાશ (છાશ, ટકારા) સાથે લેવાથી પાઈલ્સમાં રાહત મળે છે.
૨૦ ગ્રામ હરદ, ગિલોય, ધાણા ભેળવીને ૫ કિલો પાણીમાં ઉકાળો. જ્યારે તેનો ચોથો ભાગ બચી જાય, ત્યારે તેમાં ગોળ નાખીને મિક્સ કરો. પછી તેનું સવારે અને સાંજે સેવન કરો. આનાથી બધા પ્રકારના થાંભલા મટે છે.
પેશાબ પસાર થવામાં તકલીફ (પેશાબ પસાર થવામાં દુખાવો અથવા બળતરા): ગિલોયનો રસ કિડનીના કાર્યને ઝડપી બનાવે છે અને પેશાબનું પ્રમાણ વધારે છે અને તેના અવરોધને દૂર કરે છે. વાત ડિસઓર્ડરને કારણે થતા ડિસ્યુરિયા (પેશાબમાં બળતરા) રોગમાં પણ ગિલોયનો રસ ફાયદાકારક છે.
મેનોર્મોર્નિયા: ગિલોયનો રસ મેનોરેજિયામાં ખૂબ ફાયદાકારક છે.
ચહેરાના ડાઘ: ખીલ, ફોલ્લા અને ફ્રીકલ દૂર કરવા માટે ગિલોયના વેલાના ફળોને પીસીને ચહેરા પર લગાવો.
સફેદ ડાઘ: સફેદ ડાઘના રોગમાં, થોડા મહિના સુધી સફેદ ડાઘ પર ૧૦ થી ૨૦ મિલી ગિલોયનો રસ દિવસમાં ૨-૩ વખત લગાવવાથી ફાયદો થાય છે.
પેટના રોગો: ૧૮ ગ્રામ તાજુ ગિલોય, ૨ ગ્રામ સુંગધી પાન અને નાનું પીપળ, ૨ લીમડાની લાકડીઓ પીસીને માટીના વાસણમાં ૨૫૦ મિલી પાણી સાથે રાતભર ફૂલી જવા માટે રાખો. સવારે તેને ગાળીને દર્દીને દરરોજ ૧૫ થી ૩૦ દિવસ સુધી આપો. આનાથી પેટના બધા રોગોમાં રાહત મળે છે.
સાંધાનો દુખાવો (સંધિવા): ૨-૪ ગ્રામ ગિલોય પાવડર દિવસમાં ૨ થી ૩ વખત દૂધ સાથે લેવાથી સંધિવા મટે છે.
વાત તાવ: ગંભીરી, બિલ્વ, અરણી, શ્યોનક (સોનાપથ), અને પઢલના મૂળની છાલ અને ગિલોય, આમળા, ધાણા સમાન માત્રામાં લઈને ઉકાળો બનાવો. આ ઉકાળાના ૨૦-૩૦ ગ્રામ દિવસમાં બે વાર ખાવાથી વાત તાવ મટે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
