તાજતેરના એક અભ્યાસમાં એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે આશરે 71 ટકા આઇટી કર્મચારીઓ મેદસ્વી હતા અને લગભગ 34 ટકા મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમથી પીડાતા હતા, અભ્યાસ મુજબ “રોગગ્રસ્ત સ્થિતિનો સમૂહ જે ફેટી લીવર (fatty liver) , મેદસ્વીતા, ડાયાબિટીસ અને બ્લડ પ્રેશરમાં વધારો થવાનું જોખમ વધારે છે.”
હૈદરાબાદ યુનિવર્સિટીના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે લગભગ 84 ટકા ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી (IT) કર્મચારીઓ મેટાબોલિક ડિસફંક્શન-એસોસિએટેડ ફેટી લિવર ડિસીઝ (MAFLD) થી પીડાય છે.
ફેટી લીવર રોગ શું છે?
ફેટી લીવર રોગને “હેલ્થ રિસ્ક” તરીકે ગણવામાં આવે છે જયારે તે વિવિધ જોખમ પરિબળોને કારણે લીવરમાં 5 ટકાથી વધુ ચરબી એકઠી થાય છે.’
નોન-આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર રોગ એ લીવરની સમસ્યા છે જે એવા લોકોને અસર કરે છે જેઓ ઓછા કે બિલકુલ દારૂ પીતા નથી. “NAFLD માં લીવરમાં ખૂબ ચરબી જમા થાય છે. તે મોટાભાગે એવા લોકોમાં જોવા મળે છે જેઓ વધુ વજનવાળા અથવા મેદસ્વી છે.”
ફેટી લીવર રોગના પ્રકાર
આલ્કોહોલ સંબંધિત લીવર રોગ (ALD): આ કિસ્સામાં, ફેટી લીવર રોગ વધુ પડતા દારૂના સેવનને કારણે થાય છે.
MAFLD (મેટાબોલિક ડિસફંક્શન-એસોસિએટેડ ફેટી લિવર ડિસીઝ) અથવા નોન-આલ્કોહોલ રિલેટેડ ફેટી લીવર ડિસીઝ (NASLD) જે ભારે દારૂના સેવન સાથે સંકળાયેલ નથી.
ફેટી લીવરના કારણો
બેઠાડુ જીવન જીવતા લોકોને આ રોગ થવાની શક્યતા છે, જેમાં ડેસ્ક પર લાંબા સમય સુધી બેસવું, કામ સંબંધિત તણાવ, અપૂરતી ઊંઘ, શિફ્ટમાં કામ, હાઈ કેલરીવાળા ખોરાક, ખાંડ-મીઠા પીણાં અને શારીરિક પ્રવૃત્તિનો અભાવ જેવા બિનઆરોગ્યપ્રદ આહારનો સમાવેશ થાય છે.
અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે, ‘આ પરિબળો “મેટાબોલિક ડિસફંક્શન-એસોસિએટેડ ફેટી લિવર ડિસીઝ (MAFLD) નામના ફેટી લિવર ડિસીઝ સહિત અનેક બિન-ચેપી રોગોના જોખમને વધારી રહ્યા છે.’
કેટલીક સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓ MASLD સાથે ગાઢ રીતે જોડાયેલી છે, જેમાં સ્થૂળતા, ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર, મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમ, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ અને હાઈ ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સનો સમાવેશ થાય છે, જે યકૃતમાં વધારાની ચરબી અથવા MASLD તરફ દોરી શકે છે.
MAFLD (મેટાબોલિક ડિસફંક્શન-એસોસિએટેડ ફેટી લિવર ડિસીઝ) એ છે જ્યારે શરીરના વધારાના વજન, હાઈ બ્લડ સુગર, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ અથવા હાઈ બ્લડ પ્રેશરને કારણે લીવરમાં ચરબી જમા થાય છે.
ફેટી લીવર રોગ જોખમ કોને છે?
બાળકો અને યુવાનોને આ રોગ થઈ શકે છે. પરંતુ તે મધ્યમ વયના લોકોમાં સૌથી સામાન્ય છે. જોખમી પરિબળોમાં શામેલ છે:
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
- વધારે વજન હોવું, ખાસ કરીને પેટની ચરબી વધારે હોવી
- લોહીમાં ચરબીનું પ્રમાણ વધારે હોવું (ક્યાં તો ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સ અથવા એલડીએલ કોલેસ્ટ્રોલ)
- ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ અથવા પ્રીડાયાબિટીસ હોવું
- હાઈ બ્લડ પ્રેશર હોવું
ફેટી લીવરના લક્ષણો
- NAFLD માં ઘણીવાર કોઈ લક્ષણો હોતા નથી. જ્યારે તે થાય છે, ત્યારે તેમાં થાક, સારું ન લાગવું, અથવા પેટના ઉપરના ભાગમાં દુખાવો અથવા અગવડતાનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
- NASH (નોન-આલ્કોહોલિક સ્ટીટોહેપેટાઇટિસ)અને સિરોસિસના સંભવિત લક્ષણો, અથવા ગંભીર ડાઘ, માં શામેલ છે: સ્કિન પર ખંજવાળ, પેટમાં સોજો, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, પગમાં સોજો, ત્વચાની સપાટી નીચે કરોળિયા જેવી રક્તવાહિનીઓ, બરોળ મોટી થવી, હથેળીઓ લાલ થવી, ત્વચા અને આંખો પીળી પડવી, અથવા કમળો વગેરે થાય છે.
ફેટી લીવરથી બચવા શું કરવું?
- વ્યક્તિએ નિયમિત અને સમયાંતરે આરોગ્ય તપાસ અને ફેટી લીવર માટે તપાસ કરાવવી જોઈએ.
- તેમણે યોગ્ય વર્ક લાઈફ બેલેન્સ રાખી અને તણાવ ન લેવો જોઈએ.
- દારૂ ટાળો. એકવાર તમને ફેટી લીવર થઈ જાય પછી દારૂની કોઈપણ માત્રા સંપૂર્ણપણે સલામત નથી.
- વજન ઘટાડવું
- મેટાબોલિક સ્થિતિઓને નિયંત્રિત કરવા માટે દવાઓ લો.
- હેપેટાઇટિસ એ અને હેપેટાઇટિસ બી માટે રસી લો.
- નિયમિત કસરત કરો.
- ચરબી અને સરળ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ ઓછું હોય એવો ખોરાક લેવો
- લીવર નિષ્ણાતને મળવું
ડૉક્ટર ને ક્યારે બતાવવું?
જો કોઈને લાંબા સમય સુધી ચિંતા કરતા લક્ષણો હોય તો ડૉક્ટર સાથે મુલાકાત લેવી જોઈએ. જો તમને કોઈ એવા લક્ષણો હોય જેનો અર્થ થાય કે મેટાબોલિક ડિસફંક્શન-સંકળાયેલ સ્ટીટોટિક લીવર રોગ વધી રહ્યો છે, તો તમે ડોક્ટરનેતરત તરતજ બતાવી શકો છો.
- ગંભીર થાક (થાક)
- ભૂખ ન લાગવી
- વજન ઘટવું
- નબળાઈ
- વધારાનું પ્રવાહી જમા થવું (પ્રવાહી રીટેન્શન)
- રક્તસ્ત્રાવ
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
