આપણા સમાજમાં ખોરાક સંબંધિત ઘણી માન્યતાઓ અને ખ્યાલો પ્રચલિત છે. ખાસ કરીને હિન્દુ ધર્મમાં, જ્યાં શાકાહારી ખોરાકને શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે, ત્યાં અમુક ખાદ્ય પદાર્થોને માંસાહારી ખોરાક તરીકે પણ ગણવામાં આવે છે.
આમાંથી એક લાલ મસૂર છે, જે શાકાહારીઓમાં પણ તામસિક ખોરાક માનવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે આપણે સમજીએ છીએ કે દાળ, ભાત, શાકભાજી અને રોટલી શાકાહારી ખોરાક છે, પરંતુ એ જાણીને આઘાત લાગવો સ્વાભાવિક છે કે દાળ, જે સામાન્ય રીતે શાકાહારી ખોરાકમાં આવે છે, તેને માંસાહારી ગણવામાં આવે છે.
આ લેખમાં, આપણે જાણીશું કે લાલ મસૂર શા માટે માંસાહારી અને તામસિક માનવામાં આવે છે અને તેની પાછળ ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક માન્યતાઓ શું છે.
મસૂરને માંસાહારી કેમ ગણવામાં આવે છે?
લાલ મસૂરનું ધાર્મિક મહત્વ-
હિન્દુ ધર્મમાં, ખાસ કરીને વૈષ્ણવ સંપ્રદાય સાથે સંકળાયેલી માન્યતાઓ અનુસાર, લાલ મસૂરને શાકાહારી માનવામાં આવતું નથી. વાસ્તવમાં, તેને તામસિક ખોરાકની શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવ્યું છે.
તામસિક ખોરાક એ છે જે માનસિક સ્થિતિ પર નકારાત્મક અસર કરે છે, જેમ કે ગુસ્સો અને હતાશાને પ્રોત્સાહન આપે છે. તેને માંસાહારી માનવામાં આવે છે કારણ કે તે શરીર અને મન પર માંસાહારી ખોરાક જેટલી જ અસર કરે છે.
કામધેનુ ગાય સાથે અફવા અને જોડાણ-
લાલ મસૂર સંબંધિત એક મહત્વપૂર્ણ અફવા પણ છે, જે તેને માંસાહારી ખોરાક સાથે જોડે છે. આ અફવા કહે છે કે આ નાડીનો છોડ તે જગ્યાએ ઉગ્યો હતો જ્યાં દિવ્ય ગાય કામધેનુનું લોહી પડ્યું હતું. કામધેનુ ગાયને હિન્દુ ધર્મમાં એક દૈવી અને પૂજનીય પ્રાણી માનવામાં આવે છે. તેમાં કોઈપણ પ્રકારની ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરવાની શક્તિ છે.
દંતકથા અનુસાર, રાજા સહસ્ત્રબાહુએ ઋષિ જમદગ્નિના આશ્રમમાંથી કામધેનુ ગાય ચોરી કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો અને આ સંઘર્ષમાં, કામધેનુ ગાયનું લોહી જમીન પર પડ્યું, જેના કારણે લાલ મસૂરનો છોડ ઉગી નીકળ્યો. આ કારણોસર આ દાળને તામસિક ખોરાક માનવામાં આવે છે.
રાહુની ઉત્પત્તિ રક્તમાંથી થવાની માન્યતા-
બીજી માન્યતા અનુસાર, જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ સ્વરભાનુ રાક્ષસનું શિરચ્છેદ કર્યું, ત્યારે તેનું માથું રાહુ અને ધડ કેતુ બન્યું. એવું કહેવાય છે કે રાહુના માથા પરથી પડેલા લોહીથી લાલ મસૂરની દાળ ઉત્પન્ન થઈ.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
તેથી, આ દાળને માંસાહારી ખોરાક જેવી જ માનવામાં આવે છે. આ ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણ આ નાડીને તામસિક અને પ્રતિબંધિત માને છે, ખાસ કરીને વૈષ્ણવ ધર્મનું પાલન કરનારાઓ માટે.
ઉચ્ચ પ્રોટીન સામગ્રી અને તેની અસર-
લાલ મસૂરને ઉચ્ચ પ્રોટીન સ્ત્રોત માનવામાં આવે છે અને તેની પોષક અસરો માંસાહારી ખોરાક જેવી જ માનવામાં આવે છે. પ્રોટીનની માત્રા વધુ હોવાને કારણે, તે શરીરને ઉર્જા અને શક્તિ પ્રદાન કરે છે, પરંતુ તે મનને ઉત્તેજિત પણ કરી શકે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે લાલ મસૂર ખાવાથી માનસિક સ્થિતિ પર નકારાત્મક અસર પડે છે, જેમ કે તે ગુસ્સો અને ઉત્તેજનાની લાગણીઓ ઉત્પન્ન કરે છે. આ કારણોસર, ઋષિ-મુનિઓ, સંતો અને બ્રાહ્મણો આ દાળને તેમના આહારમાં સામેલ કરતા નથી, કારણ કે તે તેમની માનસિક અને શારીરિક શુદ્ધતા માટે સારી માનવામાં આવતી નથી.
તંત્ર-મંત્ર અને કાલિ પૂજામાં વપરાય છે-
લાલ મસૂરનું બીજું એક પાસું છે, જે તેને તામસિક ખોરાક હોવાનું સાબિત કરે છે. તેનો ઉપયોગ ખાસ કરીને તંત્ર-મંત્ર અને કાલી પૂજા જેવા ધાર્મિક વિધિઓમાં થાય છે.
હિન્દુ ધાર્મિક રિવાજોમાં, દેવી કાલીને લાલ મસૂર ચઢાવવાની પરંપરા છે અને તે તામસિક ગુણો સાથે સંકળાયેલી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તંત્ર-મંત્ર દરમિયાન, જ્યાં માંસાહારી ખોરાકનું સેવન કરી શકાતું નથી, ત્યાં લાલ મસૂર અને તેમાંથી બનેલી વાનગીઓનો ઉપયોગ માંસાહારી ખોરાકના વિકલ્પ તરીકે થાય છે.
સંતો અને ઋષિઓ તે કેમ નથી ખાતા?
આ દાળ શાકાહારી આહારનું પાલન કરતા ઋષિ-મુનિઓ, સંતો અને બ્રાહ્મણો માટે પ્રતિબંધિત છે. આનું કારણ એ છે કે લાલ મસૂરના સેવનથી શરીર તામસિક ગુણોથી પ્રભાવિત થાય છે, જે માનસિક શાંતિ અને ધ્યાન માટે અનુકૂળ નથી.
વધુમાં, તેના સેવનથી માનસિક અસ્થિરતા, ગુસ્સો અને અન્ય નકારાત્મક લાગણીઓ વધી શકે છે, જે સાધના અને ધ્યાન માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
નોંધ: આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે – પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. અમારી વેબસાઈટ આની પુષ્ટિ કરતું નથી. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
