ભારતીય ચૂંટણી પંચ (ECI) દ્વારા આજે એટલે કે શનિવારે બપોરે 3 વાગ્યે લોકસભા ચૂંટણીની તારીખો જાહેર કરવાની છે. આ સાથે અનેક રાજ્યોની વિધાનસભા ચૂંટણીની પણ જાહેરાત કરવામાં આવશે. ચૂંટણીની તારીખની જાહેરાત બાદ પરિણામ જાહેર ન થાય ત્યાં સુધી સમગ્ર દેશમાં આદર્શ આચારસંહિતા લાગુ રહેશે. આનાથી સરકારના કામકાજમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો થશે. ચાલો અહીં આપણે આદર્શ આચાર સંહિતા (MCC) શું છે તેના વિશે માહિતી મેળવીએ.
આદર્શ આચાર સંહિતા શું છે?
જ્યારે પણ કોઈપણ જગ્યાએ ચૂંટણીઓ યોજવામાં આવે છે, ત્યારે તારીખોની જાહેરાત થાય તે ક્ષણથી મોડલ કોડ લાગુ કરવામાં આવે છે. સ્વતંત્ર અને નિષ્પક્ષ ચૂંટણીઓ હાથ ધરવાના તેના બંધારણીય આદેશના ભાગરૂપે ચૂંટણી પંચે એક આદર્શ આચાર સંહિતા વિકસાવી છે જે રાજકીય પક્ષો અને ઉમેદવારો માટે ધોરણો નક્કી કરે છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય તમામ પક્ષોને ચૂંટણી લડવાની સમાન તક આપવાનો છે.
MCC ના અમલીકરણ સાથે કયા ફેરફારો આવે છે?
સૌ પ્રથમ તો સરકાર દ્વારા કરવામાં આવતી જાહેરાતો પર પ્રતિબંધ છે. ચૂંટણી પેનલની માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે મંત્રીઓ અને અન્ય અધિકારીઓને ચૂંટણી જાહેર થયા પછી કોઈપણ નાણાકીય અનુદાનની જાહેરાત અથવા વચન આપવા પર પ્રતિબંધ છે.
લોકસભાની ચૂંટણીની તારીખોની જાહેરાત પછી સરકારી કર્મચારીઓ સિવાય મંત્રીઓ અથવા નેતાઓ પર પણ શિલાન્યાસ કરવા અથવા કોઈપણ પ્રકારની યોજનાઓ શરૂ કરવા પર પ્રતિબંધ છે. શાસક પક્ષની તરફેણમાં મતદારોને પ્રભાવિત કરી શકે તેવા સરકારી અથવા જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોમાં એડહોક નોકરીઓ પણ પ્રતિબંધિત છે.
મંત્રીઓ અને અન્ય અધિકારીઓ ચૂંટણી જાહેર થયા પછી ફંડમાંથી ગ્રાન્ટ કે ચૂકવણી મંજૂર કરી શકતા નથી. ચૂંટણી દરમિયાન શાસક પક્ષના હિતોને આગળ વધારવા માટે સરકારી વિમાન, વાહનો, મશીનરી અને કર્મચારીઓ સહિત સરકારી પરિવહનનો ઉપયોગ કરી શકાતો નથી.
Lok Sabha Election / લોકસભા ચૂંટણી જાહેર થયા બાદ દેશમાં શું શું બદલાશે? જાણો એક એક જરુરી વાતચૂંટણી રેલીઓ યોજવા માટેનું મેદાન અને હવાઈ ઉડાન માટે હેલિપેડ જેવી જાહેર જગ્યાઓ તમામ પક્ષો અને ઉમેદવારો માટે સમાન નિયમો અને શરતો પર ઉપલબ્ધ હોવી જોઈએ.
ચૂંટણી પંચની માર્ગદર્શિકા મુજબ વિશ્રામગૃહો, ડાક બંગલા કે અન્ય સરકારી આવાસ પર શાસક પક્ષ કે તેના ઉમેદવારોનો ઈજારો ન હોવો જોઈએ. ચૂંટણી પ્રચાર માટે અથવા જાહેર સભાઓ યોજવા માટે કોઈપણ પક્ષ દ્વારા પ્રચાર કાર્યાલય તરીકે તેનો ઉપયોગ કરવા પર પ્રતિબંધ છે.
