પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ એ એક ગંભીર આરોગ્ય સમસ્યા છે જે વિશ્વભરના લાખો લોકોને અસર કરે છે. આ ડાયાબિટીસનું સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપ છે, જેમાં શરીર કાં તો પૂરતું ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરતું નથી અથવા ઇન્સ્યુલિનનો અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરતું નથી.
આના કારણે બ્લડ સુગર લેવલ ઘણીવાર એલિવેટેડ રહે છે. તાજેતરના વર્ષોમાં, તબીબી ક્ષેત્રમાં નવીનતાઓ અને અસરકારક દવાઓના કારણે ડાયાબિટીસની સારવાર સરળ બની છે. જો કે, દર વર્ષે તેના વધતા જતા કેસ હજુ પણ આરોગ્ય નિષ્ણાતો માટે ચિંતાનું કારણ છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ડાયાબિટીસ માત્ર જીવનશૈલી સંબંધિત રોગ નથી, તેનું જોખમ આનુવંશિક પણ છે. એટલે કે જે લોકોના માતા-પિતાને આ રોગ થયો હોય તેમને પણ ડાયાબિટીસની સમસ્યા થઈ શકે છે.
આ સંદર્ભમાં, ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ એક દુર્લભ જનીન પ્રકારની ઓળખ કરી છે જે ભારતીયોમાં ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસ ફેલાવવાનું મુખ્ય કારણ હોઈ શકે છે. આ શોધ આ જટિલ આનુવંશિક રોગ માટે સારવારના નવા રસ્તાઓ ખોલી શકે છે.
ડાયાબિટીસના આનુવંશિક પરિબળો પર અભ્યાસ
નેચર મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા આ અભ્યાસમાં સંશોધકોએ કહ્યું કે અમે કેટલીક ભારતીય પેઢીઓનો અભ્યાસ કરવા માગીએ છીએ, જેથી પરિવારોમાં આનુવંશિક પરિબળોની ભૂમિકાને વધુ સારી રીતે સમજી શકાય. યુરોપિયનો કરતાં ભારતીયોમાં ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ થવાની શક્યતા છ ગણી વધારે છે.
અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ભારતીય સમુદાયોમાં સમાન જાતિ પ્રણાલીમાં લગ્ન અને જીવનશૈલીએ આ દુર્લભ જનીન પ્રકારોને ઓળખવામાં મદદ કરી છે. સહભાગીઓમાં જોવા મળતા દુર્લભ જનીન ફેરફારો અન્ય વૈશ્વિક વસ્તીમાં જોવા મળ્યા નથી. આ ડાયાબિટીસના કારણો અને નવી દવાઓના વિકાસને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરી શકે છે.
અભ્યાસમાં શું મળ્યું?
સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે કેટલાક દુર્લભ જનીન પ્રકારો હતા જે પ્રોટીન બનાવવાને બદલે કયા પ્રોટીન ક્યારે અને ક્યાં બને છે તે નિયંત્રિત કરે છે. આ શોધ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે ડાયાબિટીસ સાથે સંકળાયેલ જટિલ આનુવંશિક પ્રક્રિયાઓને સમજવામાં મદદ કરે છે. વૈજ્ઞાનિકોએ લાખો લોકોનો અભ્યાસ કરીને આ જનીનો શોધી કાઢ્યા છે. આ પરિવારોમાં ડાયાબિટીસની ઘણી પેઢીઓ છે.
જનીનો અને ડાયાબિટીસ વચ્ચેનો સંબંધ
ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસના લગભગ 50 ટકા કેસો આનુવંશિક કારણોસર છે, જ્યારે બાકીના 50 ટકા નબળા આહાર અને શારીરિક નિષ્ક્રિયતા જેવી જીવનશૈલીને કારણે છે. જીન્સ ડાયાબિટીસને ત્રણ મુખ્ય રીતે અસર કરી શકે છે. સંશોધકોના મતે, મેટફોર્મિન જેવી સામાન્ય ડાયાબિટીસ દવાઓ દરેક દર્દી માટે સમાન રીતે અસરકારક હોતી નથી. તેથી, જિનેટિક્સના આધારે સારવાર શોધવી મહત્વપૂર્ણ છે.
ડાયાબિટીસથી બચવા શું કરવું?
ડાયાબિટીસને મુખ્યત્વે જીવનશૈલીનો રોગ ગણવામાં આવે છે. અભ્યાસ દર્શાવે છે કે દેશના 50% લોકો તેમના બ્લડ સુગર લેવલ વિશે જાણતા નથી. WHO અનુસાર દેશમાં 7.7 કરોડ લોકો ડાયાબિટીસથી પીડિત છે. આવી સ્થિતિમાં, તમને ડાયાબિટીસ છે કે નહીં, તમારે જીવનશૈલી સાથે જોડાયેલી આ બાબતો જાણવી જોઈએ.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
જો કોઈ વ્યક્તિ સ્થૂળતાથી પીડિત હોય, તો 7-10% વજન ઘટાડવા, યોગ્ય આહાર અપનાવવા અને અઠવાડિયામાં 150 મિનિટની શારીરિક પ્રવૃત્તિ (જેમ કે ઝડપી ચાલવું, સાયકલ ચલાવવું, યોગ વગેરે) કરવાથી ડાયાબિટીસને વધતી અટકાવી શકાય છે. HbA1c અને ગ્લુકોઝનું સ્તર નિયમિતપણે તપાસવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે જેથી કરીને ડાયાબિટીસનું નિરીક્ષણ કરી શકાય.
અસ્વીકરણ:
આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી માત્ર શૈક્ષણિક અને સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે. તે કોઈપણ પ્રકારની તબીબી સલાહ, નિદાન અથવા સારવારનો વિકલ્પ નથી. તમારી વ્યક્તિગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો અલગ-અલગ હોઈ શકે છે, તેથી કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
