હિન્દુ ધર્મમાં વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી તેની આત્માની શાંતિ માટે તેરમા દિવસનો ભોજન સમારંભ યોજવાની પરંપરા છે. વ્યક્તિના મૃત્યુના તેરમા દિવસે બ્રહ્મભોજનની પરંપરા પ્રાચીન સમયથી ચાલી આવે છે.
મૃત્યુ ભોજન ખાનારી વ્યક્તિની શક્તિ નાશ પામે છે. મહાભારતના અનુશાસન પર્વમાં લખ્યું છે કે સંકટની ઘડીમાં, મૃત્યુ જેવી આફતનો સામનો કરી રહેલા પરિવારને તન, મન અને ધનથી ટેકો આપવો જોઈએ પરંતુ બારમા કે તેરમા દિવસે મૃતક માટેના ભોજન સમારંભનો સખત બહિષ્કાર કરવો જોઈએ.
હિન્દુ ધર્મ અનુસાર અંતિમ સંસ્કાર 16 સંસ્કારોમાંથી એક છે. શાસ્ત્રો મુજબ બારમા દિવસે ફક્ત બ્રાહ્મણો માટે જ ભોજનનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. સનાતન ધર્મમાં મૃત્યુ ભોજનની કોઈ પરંપરા નથી. ફક્ત એટલું જ કહેવામાં આવ્યું છે કે વ્યક્તિએ પોતાની ક્ષમતા મુજબ બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું જોઈએ અને મૃતકોની આત્માની શાંતિ માટે દાન કરવું જોઈએ. આને ‘બ્રહ્મ ભોજન’ કહેવાય છે.
શું ગરુડ પુરાણ અનુસાર અંતિમ સંસ્કારનું ભોજન પાપ છે?
ગરુડ પુરાણમાં ઉલ્લેખ છે કે મૃત્યુ પછી,આત્મા તેરમા દિવસ સુધી તેના પરિવારના સભ્યોમાં રહે છે. આ પછી તેની બીજી દુનિયાની યાત્રા શરૂ થાય છે. એવું કહેવાય છે કે તેરમા દિવસે ભોજન કરાવવાનું પુણ્ય મૃત આત્માને મળે છે. આ મૃત આત્માના મૃત્યુ પછીના જીવનમાં સુધારો કરે છે.
ગરુડ પુરાણ અનુસાર મૃત્યુ ભોજન ફક્ત ગરીબો અને બ્રાહ્મણો માટે જ યોજાય છે તેવું કહેવાય છે. જરૂરિયાતમંદ લોકો પણ તેને ખાઈ શકે છે પરંતુ જો કોઈ ધનવાન વ્યક્તિ તેને ખાય તો તેને ગરીબોનો હક છીનવી લેવા જેવો ગુનો ગણવામાં આવે છે.
ગીતામાં અંતિમ સંસ્કાર ભોજન વિશે શું લખ્યું છે?
મહાભારતના અનુશાસન પર્વ અનુસાર અંતિમ સંસ્કારનું ભોજન ખાવાથી વ્યક્તિ પર ખરાબ અસર પડે છે. અંતિમ સંસ્કાર ભોજન કરનારા વ્યક્તિની શક્તિ નાશ પામે છે.
પોસ્ટ ઓફિસની યોજના: વાર્ષિક રૂ. 399 રોકાણ પર મળશે રૂ. 10 લાખ સુધીનો લાભ, જાણો કેવી રીતે?
દુર્યોધને એક વાર શ્રી કૃષ્ણને ભોજન માટે આમંત્રણ આપ્યું, પણ શ્રી કૃષ્ણએ કહ્યું – सम्प्रीति भोज्यानि आपदा भोज्यानि वा पुनै: – એટલે કે, ખોરાક ત્યારે જ ખાવો જોઈએ, જ્યારે ખવડાવનારનું મન ખુશ હોય અને ખાનારનું મન ખુશ હોય.
નોંધ: આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી વિવિધ સ્રોતો જેવા કે – પંચાંગો/ ઉપદેશો/ ધાર્મિક માન્યતાઓ/જ્યોતિષીઓ/ શાસ્ત્રોમાંથી સંકલિત કરવામાં આવી છે અને તમને પ્રસારિત કરવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. અમારી વેબસાઈટ આની પુષ્ટિ કરતું નથી. તેના માટે કોઈ નિષ્ણાતનું માર્ગદર્શન લેવું.
